Κυριακή

   Κυριακή.

   Χωρίς σκοπό γυρίζομε.

   Στήν έξοχή, δέ μάς άφίνει ή πολιτεία

   να ξαλαφρώσουμε τό βήμα μας.

   Δεν έχομε πιά τίποτα νά κάνομε

   κλεισμένα μαγαζιά

   κλεισμένα τά επαγγελματικά Γραφεία

   κλεισμένη ή πόρτα τοΰ παραμυθιού,

   νά τελειώσει μιά μεγάλη ήμέρα περιμένομε

   γιά νά νυχτώσει και νά ξημερώσει

   νά  δοΰμε κάποιο πρόσωπο γνωστό

   νάκούσομε μιά γνώριμη ομιλία

   μονότονη,άγαπημένη, καθημερινή

   πού τόσο χρειαζόμαστε  νά μας άνανεώσει...

   Κυριακή.

   Τελεία καί παύλα.

  "Ονειρο κλεισμένο πάντοτε κι άπόρθητο!

 

   Νίκος Παππάς

 

Costa Kumanudi: Ένας Έλληνας στο τιμόνι του Βελιγραδίου

Ο Konstantin Kosta Kumanudi ήταν πολιτικός της Σερβίας και της Γιουγκοσλαβίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, το Βελιγράδι έλαβε το διαχρονικό του σύμβολο – το άγαλμα του  «Κήρυκα  της Νίκης». Αν και ήταν γνωστός ως μια παλιά πολιτική αλεπού, η μεταπολεμική ιστορία τον θυμόταν για τις απερίσκεπτες πολιτικές κινήσεις που έκανε προς το τέλος της ζωής του, που του κόστισαν πολιτικά δικαιώματα, φήμη, ιδιοκτησία και σχεδόν τη ζωή.

Από τη Μικρά Ασία μέσω της Αδριατικής στο Βελιγράδι

Ο Kumanudi προέρχεται από μια ελληνική οικογένεια που μετακόμισε στο Βελιγράδι στις αρχές του 19ου αιώνα. Η ιστορία και η γενεαλογία αυτής της οικογένειας αφθονεί σε αμφισημίες και αντιφατικά δεδομένα, αλλά πιστεύεται ότι έχουν περαιτέρω ρίζες στη Μικρά Ασία, όπου οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν γύρω από την πόλη της Τραπεζούντας. Στη συνέχεια, ο δρόμος τους οδηγεί στο Jedren, από όπου έρχονται στο Βελιγράδι μεταξύ 1824 και 1829. Εδώ, η οικογένεια αναπτύσσει μια επιτυχημένη εμπορική και τραπεζική επιχείρηση, και η πολυάριθμη ιδιοκτησία περιλαμβάνει το κτίριο στο οποίο βρίσκεται το καφενείο "Greek Queen", το οποίο άνοιξε ο παππούς του Κωνσταντίνου, Jovan Kumanudi. Έτσι, στην οικογένεια αρτοποιών, τραπεζιτών και εμπόρων, γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1874 ο Κωνσταντίνος, που ονομάζεται Costa, Kumanudi. Έμεινε χωρίς πατέρα νωρίς και η οικογένειά του τον φρόντιζε. Τελείωσε το γυμνάσιο και το Νομικό Τμήμα της Σχολής στο Βελιγράδι. Συνέχισε το ταξίδι του στο Παρίσι, όπου αποφοίτησε από το École Libre des Sciences Politiques, και το 1901 απέκτησε διδακτορικό. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λατινική Συνοικία στο Παρίσι, γνώρισε μελλοντικούς μεγάλους Σέρβους συγγραφείς και διπλωμάτες - τον Jovan Dučić και τον Milan Rakić.

Με την επιστροφή του στο Βελιγράδι, εκτός από το διδακτορικό του στην πολιτική επιστήμη, εργάστηκε ως τελωνειακός υπάλληλος και στη συνέχεια έγινε καθηγητής διοικητικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Βελιγραδίου. Ήταν επίσης εφεδρικός καπετάνιος στους Βαλκανικούς πολέμους. Αν και αρχικά ήταν κοντά στους Ριζοσπαστικούς, μπήκε στη Συνέλευση ως μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος. Στην πολιτική του καριέρα, ήταν επίσης ο δήμαρχος του Βελιγραδίου, Υπουργός Οικονομικών, Παιδείας, Δασών και Ορυχείων, Εμπορίου και Βιομηχανίας, και πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης. Ήταν συγγραφέας και πολιτικός φιλόσοφος.

Ακαδημαϊκή εργασία

Ο Kumanudi δημοσίευσε μια μεγάλη επαγγελματική συνεισφορά στο Αρχείο Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών. Διετέλεσε επίσης συντάκτης των Αρχείων Διοικητικού Δικαίου. Μαζί με τον Σλόμπονταν Γιοβάνοβιτς, δημοσίευσε το βιβλίο «Βασικές αρχές του δημοσίου δικαίου στο Βασίλειο της Σερβίας», σε δύο τόμους, στο Βελιγράδι το 1907 και το 1909. Στη μετέπειτα καριέρα του, το 1921, δημοσίευσε ένα βιβλίο στον τομέα του διοικητικού δικαίου.

Στην πλούσια ακαδημαϊκή του καριέρα, δημοσίευσε επίσης τα έργα «Διεθνές δίκαιο μεταξύ των νότιων Σλάβων» (εκτεταμένη μετάφραση της μακροχρόνιας μελέτης του Milenko Vesnić), «Συνθήκες Συμμαχίας στον 19ο αιώνα», «Διοικητικό δίκαιο», «Η νομική μας πρακτική» "Μια ματιά στον ρόλο της Αυστρίας στην Ανατολικό ζήτημα" και πολλά άλλα. Ήταν συνεισφέρων στο σερβικό λογοτεχνικό περιοδικό Herald, τη Νέα Ευρώπη, Τα αρχεία, το Branic και άλλες εφημερίδες και περιοδικά.

Πολιτική καριέρα

Ο Kumanudi ήταν αρχικά μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά μετά την εισαγωγή της δικτατορίας στις 6 Ιανουαρίου, προσχώρησε στο φιλοκυβερνητικό Γιουγκοσλαβικό Εθνικό Κόμμα, το οποίο συχνά αναμιγνύεται με το ακροδεξιό Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Κόμμα, γι 'αυτό στην πρόσφατη ιστορία ο Kumanudi συχνά κατατάσσεται λανθασμένα ως φασίστας.

Ως εξέχων δικηγόρος, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν μέλος των Σέρβων και αργότερα της αντιπροσωπείας Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων στην Επιτροπή Επανυπολογισμών στο Παρίσι. Ως μέρος των διπλωματικών του δραστηριοτήτων, συμμετείχε στις εργασίες της Συνέλευσης της Κοινωνίας των Εθνών και εκπροσώπησε το Γιουγκοσλαβικό Κοινοβούλιο στη Διακοινοβουλευτική Ένωση στη Γενεύη.

Στη νεοσύστατη κοινή πολιτεία, εξελέγη αρκετές φορές στην υπουργική θέση. Διευθυντής των υπουργείων Οικονομικών, Εσωτερικών, Παιδείας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Δασοκομίας και Ορυχείων, και εργάστηκε για την προετοιμασία για τη συνταγματική συνέλευση και την εξίσωση των νόμων. Ως Υπουργός Οικονομικών, ήταν υπεύθυνος για τον πρώτο προϋπολογισμό που εγκρίθηκε στο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβενών. Ως ικανός διαπραγματευτής, κατάφερε να εξασφαλίσει ευνοϊκά δάνεια που ήταν απαραίτητα για την ανοικοδόμηση της πολιορκημένης χώρας, και το 1922 εξέδωσε το νόμο περί φορολογικής εξίσωσης.

Συμμετείχε επίσης στις εργασίες της Συνταγματικής Συνέλευσης το 1920. Λίγο πριν τον πόλεμο, το 1938, αποχώρησε από την πολιτική.

Σκανδαλώδης νικητής

Στις δημοτικές εκλογές του 1926, εξελέγη δήμαρχος του Βελιγραδίου και παρέμεινε σε αυτήν τη θέση από τις 22 Αυγούστου 1926 έως τις 18 Φεβρουαρίου 1929. Ως δήμαρχος, βελτίωσε σημαντικά και εκσυγχρόνισε την πόλη.

Ωστόσο, η θητεία του χαρακτηρίστηκε από το σκάνδαλο για την κατασκευή του μνημείου του “Pobednik”[Ο Νικητής]. Το γλυπτό, αρχικά αποκαλούμενο "Κήρυκας της Νίκης", ήταν έργο του Ivan Meštrović και η απόφαση  τοποθέτησης καθυστέρησε από το 1913, όταν η πόλη αποφάσισε να το ανεγείρει στη μνήμη των απελευθερωτικών πολέμων. Όλο αυτό το διάστημα, μια χάλκινη φιγούρα ύψους πέντε μέτρων βρισκόταν στην αποθήκη σωλήνων του νερού. Μόλις ανέλαβε δουλειά, ο Kumanudi αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί το έργο. Τα θεμέλια τέθηκαν τον Μάιο του 1927, με την ανέγερση του μνημείου στο σιντριβάνι της Terazije, τότε πλατείας του Crown Prince. Τότε ήταν όταν  ξεκίνησε η εκστρατεία κατά της θέσης και της εμφάνισης του μνημείου.

Ο δικηγόρος Petar Odavić δημοσίευσε ένα άρθρο στο περιοδικό "Vreme", επιτέθηκε στο γλυπτό ισχυριζόμενος ότι προσβάλλει το ηθικό των αγνών κυρίων του Βελιγραδίου, καθώς και τη μνήμη των Σέρβων στρατιωτών που έπρεπε να εκπροσωπήσει, επειδή δεν είχε "σύμβολα Σέρβους στρατιώτες", όπως η shajkaca και το opanak. Ακολούθησαν συζητήσεις και κριτικές, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων γυναικείων οργανώσεων, που διαμαρτύρονταν για ένα γλυπτό εντελώς γυμνού άνδρα στο κέντρο της πόλης. Πολλά μέλη της Σερβικής Ακαδημίας, όπως ο Μπογκντάν Ποπόβιτς, ο Στίβαν Χρίστι, ο Μπράνισλαβ Πετρονίγιεβιτς, η Κσένια Ατανασιγιέβιτς, η Ζόρα Πετρόβιτς, η Βήτα Βουκάνοβιτς, αλλά και μέλη ορισμένων γυναικείων οργανώσεων και τμημάτων της εκκλησίας, συμμετείχαν στη θερμή συζήτηση και υπεράσπιση του έργου τέχνης.

Ωστόσο, η Επιτροπή Τέχνης, η οποία συγκροτήθηκε από την πόλη, αποφάσισε τον Σεπτέμβριο του 1927 να μετακινήσει το μνημείο και να το τοποθετήσει "στην κορυφογραμμή της πόλης του Βελιγραδίου, στη συμβολή του Σάβα και του Δούναβη." Δεδομένου ότι ο Kumanudi είχε άλλα καθήκοντα στην κρατική διοίκηση, η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε από τον αναπληρωτή του Kosta Jovanović και ο Kumanudi δεν ενημερώθηκε καν για αυτό. Ο “Νικητής” τελικά αποκαλύφθηκε την επέτειο της κατάληψης του μετώπου της Θεσσαλονίκης, στις 7 Οκτωβρίου 1928.                                      

“Pobednik”[Ο Νικητής]

Μια έκκληση από ένα καθεστώς μαριονέτα που τοu κόστισε ακριβά

Στην αρχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Kumanudi αποχώρησε εντελώς από την πολιτική ζωή, αλλά έκανε ένα λάθος που του κόστισε ακριβά. Εκείνη την εποχή, ο Γερμανός κατακτητής σχημάτισε την "Διοίκηση του Επιτρόπου" με επικεφαλής τον Μίλαν Ακίμοβιτς. Προκειμένου να αποφευχθεί η ενδυνάμωση της δυσαρέσκειας, ο Ακίμοβιτς, σύμφωνα με τις οδηγίες των Γερμανών, προσπάθησε να προσλάβει διακεκριμένους διανοούμενους που θα υπογράψουν την Έκκληση προς το σερβικό λαό. Ένας από τους υπογράφοντες αυτήν την  Έκκληση που δημοσιεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1941, ήταν ο Κόστα Κουμανούδης. Αυτή η διαβόητη Έκκληση, παρόλο που κάλεσε τον λαό καταρχήν να πολεμήσει ενάντια στον μπολσεβικισμό και τον κομμουνισμό, κάλεσε πραγματικά τον λαό να μην αντιταχθεί στη γερμανική κατοχή και να συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις του Ακίμοβιτς και του διαδόχου του Μίλαν Νέντσιτς.

Μετά την ανακοίνωση της Έκκληση ο Kumanudi απέφυγε περαιτέρω συμμετοχή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν συμμετείχε στην πολιτική ή τη δημόσια ζωή στη Σερβία, ούτε συμμετείχε στο σχηματισμό της κυβέρνησης του Nedić ή στην ίδια την κυβέρνηση. Συνελήφθη τρεις φορές και πέρασε λίγο χρόνο στο στρατόπεδο Banjica στο Βελιγράδι. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι πριν από το τέλος του πολέμου, ως ένας από τους διάσημους Ελευθεροτέκτονες του Βελιγραδίου, ήταν μέλος της επιτροπής για την υποδοχή του ρωσικού απελευθερωτικού στρατού. Μετά την απελευθέρωσή του, η νέα κυβέρνηση τον συνέλαβε ξανά και τον δίκασε για προδοσία και εγκλήματα πολέμου. Κατά τη διάρκεια της δίκης του Βελιγραδίου, ήταν ένας από τους τρεις υπογράφοντες την Έκκληση (από τους 533 συνολικά), οι οποίοι δικάστηκαν για προδοσία. Καταδικάστηκε σε 18 μήνες φυλάκιση, απώλεια πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων, εκτός από τα γονικά δικαιώματα για δύο χρόνια, και δήμευση όλων των περιουσιακών στοιχείων.

Ο Kumanudi εξέτισε την ποινή που καταδικάστηκε, στη Sremska Mitrovica. Ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή, συνελήφθη εκ νέου με την κατηγορία ότι το 1948 συμμετείχε στη σύσταση μιας παράνομης επιτροπής με σκοπό τη συγκέντρωση εχθρών εναντίον του κράτους. Ένα στρατιωτικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε 10 χρόνια αυστηρής φυλάκισης με καταναγκαστική εργασία. Λόγω της ηλικίας του και της κακής υγείας του, η ποινή του μειώθηκε σε 3 χρόνια και απελευθερώθηκε στην ηλικία των 82 ετών.

Ο Κομανούδης περιγράφεται από τους συγχρόνους ως άντρας με "τακτική και εξαιρετικά ωραία προσέγγιση". Τον περιέγραψαν ως "προσωπικότητα του αριστοκρατικού τύπου". Δυστυχώς, οι αρετές του, η εκπαίδευση και οι συνεισφορές του σε ακαδημαϊκό, πολιτικό, διοικητικό έργο και η αφοσίωσή του  στο Βελιγράδι, τον έφεραν μόνο πολλά χρόνια στη φυλακή.

            Πηγή: https://www.011info.com

 

Η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων στη μνήμη του Ελληνισμού

Ομιλία του Μέγα Αρχιμανδρίτη ΙΩΑΝΝΗ ΤΑΣΣΙΑ στην Ηπειρωτική Εστία Θεσσαλονίκης (29 -2- 2004)

Ευχαριστώ τον κ. Πρόεδρο και όλους εσάς που σήμερα με την παρουσία σας τιμάτε μια εορτή ιστορικής μνήμης, η οποία έχει όλως ιδιαιτέρα σημασία για τον Ελληνισμό και ιδιαίτερα για τον Ελληνισμό της Ηπείρου.

Αισθάνομαι ιδιαίτερη δε συγκίνηση και χαρά, όχι τόσο για το ότι βρίσκομαι μια φορά ακόμα στον φιλόξενο χώρο της Ηπειρωτικής Εστίας ,αλλά διότι το γεγονός το οποίο αποτελεί αντικείμενο της σημερινής ομιλίας μου,συνδέεται με τους αγώνας εκείνους εις τους οποίους μετέσχε και μέλος της οικογενείας μου. Ο αείμνηστος παππούς μου ήταν Έφεδρος Αξιωματικός του Κωνσταντίνου και είχε λάβει μέρος και εις την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης αλλά και εις την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων.

Ένα γεγονός λοιπόν, που με συνδέει συναισθηματικά με το θέμα που πραγματικά θα φροντίσω με κάθε συντομία και σαφήνεια να αναπτύξω.

Η Απελευθέρωσις των Ιωαννίνων, όπως και η Απελευθέρωσις κάθε Ελληνικής πόλεως από τον Τουρκικό ζυγό ήτανε γεγονός , το οποίο πλημμύριζε τις καρδιές των Ελλήνων Ορθοδόξων από χαρά και ευφροσύνη. Χαρά και ευφροσύνη, διότι ο Ελληνισμός όπου γης πάντοτε, αλλά ιδιαίτερα στην υπόδουλη Ελλάδα, είχε πραγματικά να αντιπαλέψει με αντιξοότητες, οι οποίες δεν είχαν μόνο καταδυναστευτικό χαρακτήρα, αλλά αποσκοπούσαν στην εξαφάνιση όλων εκείνων των ζωτικών στοιχείων που του επιτρέπουν την ελευθέρα και αξιοπρεπή ύπαρξή του.Παρά ταύτα όμως η διαχρονική πορεία της ιστορίας του Γένους μας έχει αποδείξει περίτρανα όπου υπάρχει η Ελληνική Ορθόδοξος συνείδησις εκεί τα εμπόδια μπορούν να  ξεπεραστούν αλλά και οι πιο ισχυροί και πιο πιεστικοί τυραννικοί θεσμοί καταλύονται και έτσι το Γένος συνεχίζει την ελεύθερη πορεία του.

Βέβαια,η Απελευθέρωσις της πόλεως Ιωαννίνων είναι ένα γεγονός ξεχωριστής ιστορικής σημασίας,διότι συνδέεται αφενός μεν με την προσπάθεια την οποία κατέβαλε ο Ελληνισμός για να αποτινάξει τον Τουρκικό ζυγό, από την άλλη πλευρά η επιθυμία αυτή του Ελληνισμού των λεγομένων Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες ουδέποτε ήθελαν την Ελλάδα να έχει μια υπόσταση και μια διάσταση , η οποία να έχει ως χαρακτηριστικό της ιδίωμα το δυναμικό στοιχείο της υπεροχής και του ορισμού των πραγμάτων μιας ευρυτέρας ζώνης όπως είναι τα Βαλκάνια. Γι αυτό και βλέπουμε και θα δούμε στην πορεία ότι ενώ ελευθερώθηκε  ένα μεγάλο τμήμα της Βορείου Ηπείρου , στο τέλος όταν ήρθε η στιγμή των διαπραγματεύσεων  οι Μεγάλοι χώρισαν τα σύνορα και άφησαν ένα μεγάλο μέρος του Ελληνισμού  να αποτελέσει πληθυσμιακό στοιχείο του άρτι συσταθέντος τότε νέου κράτους της Αλβανίας.

Επομένως η ιστορική ματιά σε γεγονότα που αφορούν την ελευθερία του τόπου  μας έχουν μια ξεχωριστή σημασία, γι αυτό και τα γεγονότα αυτά στη μνήμη του Ελληνισμού παραμένουν πάντοτε ανεξίτηλα. Είναι γεγονότα που ο λαός μας τα τραγούδησε με τα δημοτικά του τραγούδια , είναι γεγονότα τα οποία μίλησαν στη ζωντανή παράδοση του τόπου, διαμόρφωσαν τις εθνικές συνειδήσεις και αποτέλεσαν σταθμούς για μας τους νεωτέρους , ενός αναβαπτισμού και ενός, επίσης, προβληματισμού.Οι συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη είναι συνθήκες που έχουν παράλληλα και κοινά στοιχεία με τις συνθήκες που αντιμετωπίζει σήμερα η παγκόσμια κοινότητα. Βέβαια τότε τα δεδομένα ήσαν διαφορετικά, πλην όμως  τα κίνητρα των Μεγάλων Δυνάμεων ήσαν πάντοτε τα ίδια. 

Για τα κατανοήσωμεν λοιπόν, την σπουδαιότητα της  Απελευθερώσεως των Ιωαννίνων, ας μου επιτραπεί να κάνουμε μια αναφορά εις την περιρρέουσα τότε ατμόσφαιρα εξ απόψεως Πολιτικής, Στρατιωτικής και Κοινωνικής, για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το γεγονός της Απελευθερώσεως των Ιωαννίνων. 

Η Ελλάδα μετά την Ανεξαρτησία της μετά την Οθωμανική Αυτοκρατορία επιδόθηκε αμέσως στην κρατική της οργάνωση και ανασυγκρότηση. Η ατυχής όμως έκβαση του Ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 όπως και η ένταση που ακολούθησε στο χώρο της Μακεδονίας από τη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων την ανάγκασε να αναπτύξει έντονη δραστηριότητα για τη βελτίωση της κατάστασης των υποδούλων ομοεθνών της στις τουρκοκρατούμενες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, που ήταν αναπόσπαστα εδάφη της και στα οποία ζούσε συμπαγές και πολυπληθές Ελληνικό στοιχείο που διακρινόταν για το υψηλό πολιτιστικό του επίπεδο ,την πρόοδο και την οικονομική ανάπτυξη . 

Μπορεί δηλαδή μέσα στο χώρο αυτόν να υπήρχε η τουρκική κατοχή πλην όμως ο Ελληνισμός ανθούσε. Υπήρχε υποδομή αρίστη και στο χώρο της Παιδείας και στο χώρο της Εκκλησιαστικής διακονίας αλλά και στο τομέα της Οικονομίας. Όλα αυτά όμως αποτελούσαν αντικείμενα, τα οποία ελυμαίνοντο οι σφετεριστές και της Ιστορίας , αλλά και η εν τοις πράγμασι υλοποιούμενη επιβολή μέσω των Βουλγαρικών κομιτάτων. Η όποια όμως προσπάθεια του ελευθέρου Ελληνικού κράτους για την απελευθέρωση του υπόδουλου ελληνισμού  ήταν δύσκολο να εκδηλωθεί  και να καρποφορήσει , γιατί η Τουρκία εξακολουθούσε να είναι ισχυρή και γιατί η πολιτική των Ευρωπαϊκών δυνάμεων για την Βαλκανική είχε διαμορφωθεί κάτω από το δόγμα της διατήρησης του τότε εδαφικού καθεστώτος στην περιοχή, χωρίς να επιτρέπει καμία ουσιώδη μεταβολή.

Μία επισήμανσις η οποία πραγματικά έχει και μια αντίστοιχον και παράλληλον αναφοράν με τη δική μας : και σήμερα λέμε ότι τα σύνορα παραμένουν ως έχουν, δεν μετακινούνται , δεν αλλάζουν τα σύνορα, πλην όμως εν τοις πράγμασι βλέπουμε να επιχειρούνται αλλαγές , οι οποίες αλλοιώνουν και τις πληθυσμιακές συνθέσεις, αλλά και αποτελούν απειλή των Εθνικών μας συμφερόντων.Σε κάθε απαίτηση ή διάβημα των Βαλκανικών Κρατών  για τα δικαιώματα των ομοεθνών πληθυσμών τους, η απάντηση της Τουρκίας ήταν αρνητική και πολλές φορές απειλητική. Οι Χριστιανικοί πληθυσμοί  έπρεπε να εξαφανιστούν. Η νέα εθνικιστική πολιτική της Τουρκίας τέθηκε σε εφαρμογή με σειρά μέτρων, όπως της υποχρεωτικής στρατολογίας των Χριστιανών, της διδασκαλίας της Τουρκικής γλώσσας στα ξένα σχολεία, της κατάργησης ορισμένων προνομίων, κυρίως όμως η οργή των Νεοτούρκων στράφηκε εναντίον των Ελλήνων και έτσι ο υπόδουλος Ελληνισμός τέθηκε πάλι σε διωγμό.Βλέπετε ότι οι αρχές παραμένουν οι ίδιες, δεν αλλάζουν, δηλαδή, ο εξαφανισμός και ο εκριζωμός του χριστιανικού στοιχείου. Αυτό υπήρχε τότε, το βλέπουμε μετά στα μεταγενέστερα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής, το βλέπουμε στα τελευταία γεγονότα της Κωνσταντινουπόλεως και το βλέπουμε ακριβώς και σήμερα πως όλα αυτά διαμορφώνονται.

Η Ελλάδα προ της νέας αυτής καταστάσεως οργάνωσε το Στρατό  της σε νέες βάσεις και εφοδιάστηκε με απαραίτητο πολεμικό υλικό. Ενώ νέες μονάδες προστέθηκαν στον Στόλο. Παράλληλα άρχισε έντονη διπλωματική δραστηριότητα. Είχε γίνει κατανοητό ότι δεν ήταν δυνατόν η Ελλάδα να αντιπαραταχθεί μόνη της κατά της Τουρκίας. Έπρεπε να ζητηθεί η συνεργασία και άλλων Βαλκανικών κρατών και η κατάσταση ήταν ευνοϊκή. Μετά από διαπραγματεύσεις με τέσσερα Χριστιανικά βαλκανικά Κράτη , αν και δεν είχαν υπογράψει κοινό αμυντικό σύμφωνο,βρέθηκαν,στις αρχές του φθινοπώρου του 1912, συνενωμένα και αλληλέγγυα κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η αντίδραση της Τουρκίας στην αντίδραση των Βαλκανικών Κρατών, εκδηλώθηκε άμεσα και δυναμικά με την ενίσχυση των παραμεθορίων φρουρών και τη μετακίνηση, με το πρόσχημα της διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων , σημαντικών δυνάμεων από την Μακεδονία και τη Θράκη. Σε απάντηση τα Βαλκανικά κράτη κήρυξαν γενική επιστράτευση και το Μαυροβούνιο κήρυξε πρώτο στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 τον πόλεμο κατά της Τουρκίας.

Βλέπετε οι μέθοδοι είναι οι αυτοί, είτε στρατιωτικά κοιτάς για δήθεν επεμβάσεις αρκεί να υπάρχει πάντοτε η στρατιωτική δύναμις η οποία αποτελεί το μοχλό και της απειλής αλλά και το μέσο δια του οποίου πραγματοποιείται ένα σχέδιο ξεριζωμού.Ο πόλεμος ήδη μεταξύ των Βαλκανικών Συμμάχων και της Τουρκίας ήταν αναπόφευκτος και στις 5 Οκτωβρίου του 1912 άρχισαν οι εχθροπραξίες με τον Βουλγαρικό στρατό να επιχειρεί προς την Ανατολική Θράκη, το Σερβικό προς τα Σκόπια και το Μοναστήρι και τον Ελληνικό προς την Μακεδονία και την Ήπειρο.

Η στρατιά της Θεσσαλίας άρχισε την προέλασή της το πρωί της 5ης Οκτωβρίου του 1912 με σκοπό την απελευθέρωση της Μακεδονίας , αφού απώθησε Τουρκικά τμήματα κατέλαβε στις 6 Οκτωβρίου την Ελασσόνα , συνέχισε την προέλασή της και στις 9 Οκτωβρίου επιτέθηκε κατά των Τούρκων στην οχυρή τοποθεσία του Σαρανταπόρου.  Τρεις μεραρχίες επιτέθηκαν κατά μέτωπο, ενώ μια άλλη  με υπερκερωτική ενέργεια έφτασε στα νότια της τοποθεσίας εξαναγκάζοντας τους Τούρκους να υποχωρήσουν προς τα Σέρβια και την Κοζάνη  εγκαταλείποντας όλο το υλικό και το πυροβολικό τους. Η 6η Μεραρχία αφού κατεδίωξε τους Τούρκους το πρωί της 10ης Οκτωβρίου  , εισήλθε  το απόγευμα στα Σέρβια , ενώ τμήματα ταξιαρχίας ιππικού κατέλαβαν στις 11 Οκτωβρίου την Κοζάνη και έτσι η νίκη του ελληνικού στρατού στο Σαραντάπορο ενίσχυσε το ηθικό και άνοιξε τις πύλες για την Απελευθέρωση της Μακεδονίας. 

Μετά την ήττα των Τούρκων στο Σαραντάπορο, η στρατιά της Θεσσαλίας στράφηκε προς ανατολικά με σκοπό την απελευθέρωση το ταχύτερο, της Θεσσαλονίκης, που αποτελούσε  το κύριο πολιτικοστρατηγικό σκοπό των επιχειρήσεων εις την Μακεδονία. Ακολούθησε στις 16 Οκτωβρίου η Απελευθέρωση της Βέροιας και της Κατερίνης,στις 19 και 20 Οκτωβρίου του 1912 κατά τη νικηφόρα μάχη του Ελληνικού Στρατού στα Γιαννιτσά, οι Τούρκοι μπροστά στον κίνδυνο να κυκλωθούν, συμπτύχθηκαν  εσπευσμένα προς τη Θεσσαλονίκη και υποχρεώθηκαν μετά από διαπραγματεύσεις να υπογράψουν στις 26 Οκτωβρίου του 1912 την παράδοση της Θεσσαλονίκης και του Τουρκικού στρατού που ήταν περίπου 26.000 άνδρες ,70 πυροβόλα και 1.200 κτήνη,υπήρχε και το Ιππικό τότε. Στη συνέχεια ο Ελληνικός Στρατός στράφηκε προς την Μακεδονία όπου διαδοχικά απελευθέρωσε την Καστοριά, την Φλώρινα και την Κορυτσά. 

Βλέπετε δηλαδή ότι ο Ελληνικός Στρατός δίνει μια προτεραιότητα στην Απελευθέρωση της Μακεδονίας,της Θεσσαλονίκης, διότι εδώ υπήρχε η απειλή από τους Βουλγάρους και υπήρχε ο κίνδυνος να εγκατασταθούν στα εδάφη αυτά και να μην μετακινούνται και να υπάρξουν βεβαίως άλλες δυσάρεστες εξελίξεις δια τον Ελληνισμό.

Το Ελληνικό Ναυτικό ,που αποτελούσε τη μόνη ναυτική δύναμη της Συμμαχίας, συνετέλεσε αποφασιστικά στη νίκη των συμμαχικών όπλων.Ταυτόχρονα με ακάθεκτη προέλαση του Ελληνικού Στρατού και την Απελευθέρωση των ιερών χωμάτων της Μακεδονίας και της Ηπείρου ο στόλος με ηγέτη τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη απελευθέρωσε με εθελοντικά Σώματα προσκόπων και αγήματα πεζοναυτών στη Χαλκιδική και το ένα μετά το άλλο τα Ελληνικά νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Με τις ιστορικές εξάλλου ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου  (5 Ιανουαρίου 1913) με επικεφαλής το  θρυλικό θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ , όχι μόνο εξασφάλισε την κυριαρχία του στο Αιγαίο εξαναγκάζοντας τον Τουρκικό Στόλο να μείνει αποκλεισμένος στα Δαρδανέλια μέχρι το τέλος του πολέμου , αλλά απαγόρευσε και τις στρατηγικές μεταφορές τουρκικών στρατευμάτων από τις αστικές ακτές στη Βαλκανική Χερσόνησο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στις 9 Δεκεμβρίου το 1912 το υποβρύχιο  ΔΕΛΦΙΝΙ επιτέθηκε κατά του τουρκικού καταδρομικού Μετζιβιέ, γεγονός που απετέλεσε την πρώτη τορπιλική επίθεση στον κόσμο. Οι παράγοντες επιτυχιών του Ναυτικού μας ήταν η ποιοτική υπεροχή και η ναυτική παράδοση του προσωπικού καθώς και η εμπνευσμένη του ηγεσία.

Βλέπουμε ότι ο Στρατός μας ακολουθεί μια πάρα πολύ φιλοσοφημένη και επιστημονική , θα έλεγα, μέθοδο, με την οποία αφενός μεν απελευθερώνει όλον τον κορμό της Μακεδονίας, από την άλλη πλευρά αποκόπτει την επικοινωνία του Τουρκικού στόλου και έτσι δεν υπάρχει ανεφοδιασμός των λοιπών εδαφών, τα οποία κατέχουν.Όμως δεν ήταν μόνο το Ναυτικό μας, δεν ήταν το Πεζικό, δεν ήταν το Πυροβολικό, δεν ήταν το Ιππικό. Υπάρχει και ένα άλλο στοιχείο. Τέλος σοβαρά συνέβαλε κυρίως στην πτώση του ηθικού του αντιπάλου και ο Αεροπορικός στολίσκος. Παρότι τα αεροσκάφη που διέθετε ήταν λίγα και με περιορισμένες επιχειρησιακές ικανότητες κατά επιγείων εχθρικών στόχων προς όφελος του στρατού στην Μακεδονία και την Ήπειρο.Επιπλέον, στις 24 Ιανουαρίου 1913 Ελληνικό υδροπλάνο πραγματοποίησε την πρώτη στον κόσμο αποστολή ναυτικής συνεργασίας, αναγνωρίζοντας τον Τουρκικό  στόλο στα Δαρδανέλια  κατά του οποίου έριξε και 6 βόμβες. Δίκαια συνεπώς μπορεί να υποστηριχθεί ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των πρώτων χωρών στον κόσμο που χρησιμοποίησε αεροπλάνο ως πολεμικό μέσον, στο πεδίο της μάχης.

Μετά από συζητήσεις  η Τουρκία ζήτησε ανακωχή. Η Ελλάδα δε συμφώνησε με τους όρους ανακωχής και στις 20 Νοεμβρίου του 1912 συνέχισε μόνη τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Μετά την υπογραφή της ανακωχής αντιπρόσωποι όλων των εμπολέμων συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας συνήλθαν στο Λονδίνο για τη σύναψη οριστικής ειρήνης.Εξαιτίας όμως της τουρκικής αδιαλλαξίας , οι διαπραγματεύσεις διακόπηκαν στις 24 Δεκεμβρίου 1912 χωρίς στο μεταξύ να επιτευχθεί κάποια συμφωνία.

Βλέπετε ότι η αδιαλλαξία δεν είναι μόνο φαινόμενο των ημερών μας, αλλά είναι μια τακτική την οποία χρησιμοποιεί η Τουρκία στο διπλωματικό της χώρο και βλέπετε ότι ο τρόπος με τον οποίο  είχαν αντιδράσει οι τότε κρατούντες εις την Ελλάδα απεδείχθη , όπως  θα δούμε  και από τα αποτελέσματα, σοφός και κατά τα πάντα ωφέλιμος για τα μεγάλα ζητήματα της πατρίδος μας.

Ο Ελληνικός Στρατός το 1912 διέθετε περιορισμένες δυνάμεις στην Ήπειρο.Ήταν όμως υποχρεωμένος να διεξάγει επιχειρήσεις σε δύο μέτωπα.Της Μακεδονίας και της Ηπείρου, γι αυτό και δεν ήταν δυνατόν να αναλάβει επιθετικές ενέργειες ταυτόχρονα και προς τις δύο κατευθύνσεις.Έτσι αποφασίστηκε να δοθεί προτεραιότητα στην Απελευθέρωση της Μακεδονίας,γιατί το επέβαλαν σοβαροί εθνικοί λόγοι...

Οι Ελληνικές Δυνάμεις , αφού πέρασαν τον Άραχθο ποταμό, μετά από σύντομο αγώνα κατέλαβαν τις πόλεις:  Άρτα, Πρέβεζα και Μέτσοβο. Στη συνέχεια κινήθηκαν προς την πεδιάδα των Ιωαννίνων όπου είχε συγκεντρωθεί ο όγκος των τουρκικών δυνάμεων, που στο μεταξύ είχαν  αρκετά ενισχυθεί με νέες από την περιοχή του Μοναστηρίου δυνάμεις. Έτσι κυρίως εξαιτίας αυτού αλλά και δυσμενών καιρικών συνθηκών η προέλαση του Ελληνικού Στρατού ανακόπηκε. Πρέπει να τονίσουμε στο σημείο αυτό και να υπογραμμίσουμε ότι την όλη οχύρωση των Ιωαννίνων την είχαν αναλάβει Γερμανοί Αξιωματικοί και βεβαίως υπήρχε και ένα κύκλωμα με τα πρόσωπα της διπλωματίας και χρησιμοποιούσαν κυρίως τις κοινωνικές σχέσεις  και επαφές με γυναίκες αξιωματικών κλπ, κλπ. Και τι κάνανε; Μαθαίνανε τις πληροφορίες των επιτελικών σχεδίων με αποτέλεσμα ενώ επιχειρούσε ο στρατός τις επιχειρήσεις να ευρίσκεται προ προβλημάτων που δεν μπορούσε να ξεπεράσει. Για αυτό και στη τελική μάχη ο Στρατηλάτης Κωνσταντίνος άλλο σχέδιο είχε αφήσει να διαρρεύσει ότι θα εκπονηθεί , ότι θα εφαρμοστεί και άλλο σχέδιο εξεπόνησε και κατά αυτόν τον τρόπο κατόρθωσε το επιθυμητό γεγονός.

Η απόφαση της κυβέρνησης ήταν να ελευθερωθεί η Ήπειρος  πριν τη σύναψη συνθήκης ειρήνης μεταξύ των εμπολέμων.Έτσι ο στρατός της Ηπείρου ενισχύθηκε με μια Μεραρχία από τη Θεσσαλονίκη και ανέλαβε νέα επιθετική  προσπάθεια.Μετά όμως από αλλεπάλληλες επιθετικές ενέργειες από την 1η μέχρι την 3η Δεκεμβρίου του 1912 οι Ελληνικές Δυνάμεις προσέκρουσαν στην οχυρωμένη τοποθεσία των Ιωαννίνων, όπου και αναχαιτίστηκαν. Ακολούθησε περίοδος στασιμότητας στο μέτωπο μέχρι που ο Στρατός Ηπείρου ενισχύθηκε και με άλλες Μεραρχίες από τις επιχειρήσεις εις την Μακεδονία. Γιατί στο μεταξύ είχε απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη και η Δυτική Μακεδονία και ήταν δυνατή η απαγκίστρωση δυνάμεων για την επίσπευση της Απελευθέρωσης της Ηπείρου .Νέα επίθεση που έγινε από τις 7 μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 1913 με κύρια προσπάθεια κατά του οχυρού Μπιζάνι και πάλι αναχαιτίστηκε από τους Τούρκους με πολλές μάλιστα απώλειες για τις Ελληνικές Δυνάμεις.

Τελικά, σφοδρή επίθεση που εκτοξεύθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1913 είχε ως αποτέλεσμα τον αιφνιδιασμό των Τούρκων και μάλιστα από την βαθιά Ελληνική εισχώρηση στο δεξιό πλευρό τους, την άνευ όρων παράδοση στον ελληνικό στρατό της πόλης των Ιωαννίνων μετά από δύο μέρες στις 21 Φεβρουαρίου 1913 από τον Τούρκο διοικητή Εσάτ Πασά.

Αξίζει τον κόπο να αναγνώσω ένα κείμενο το οποίο αποτελούσε και  ιστορικό κείμενο της εποχής εκείνης :'' Έπεσε το Μπιζάνι. Πήραμε τα Γιάννενα,23 Φεβρουαρίου . Από το Χάνι του Εμίν Αγά ανακοινώθηκε ότι άρχισε η προέλαση προς τα Ιωάννινα. Η επιχείρηση κατάληψης της πόλης θα πραγματοποιηθεί με ελιγμό, αφού προηγουμένως επιτευχθεί η απομόνωση και πτώση του Μπιζανίου. Η επίθεση κατά του Μπιζανίου άρχισε στις 11 Φεβρουαρίου και επεκτάθηκε σε όλες τις διευθύνσεις. Οι Τουρκικές δυνάμεις προβάλουν σθεναρή αντίσταση και ο στρατός μας προχωρεί με βραδύ ρυθμό. Τις επόμενες 4 ημέρες οι εχθρικές δυνάμεις με καταιγισμό βολών προσπαθούσαν να παραπλανήσουν το Στρατό μας, τις Ελληνικές θέσεις τις ενίσχυσε και η εμφάνιση της Αεροπορίας μας , η επιτυχής δράση της οποίας σε συνδυασμό με τη δράση του Στόλου δημιούργησε κλίμα ηττοπάθειας στον αντίπαλο. Το Μπιζάνι έπεσε. Η τελική επίθεση εκδηλώθηκε στις 18 Φεβρουαρίου με τη συμμετοχή όλων των δυνάμεων. Την επομένη ο Διάδοχος Κωνσταντίνος διέταξε γενική επίθεση κατά των φρουρίων Ιωαννίνων. Μετά από σφοδρές μάχες οι Ελληνικές Δυνάμεις κατανίκησαν τον εχθρό. Το Πρωτόκολλο παράδοσης υπογράφτηκε στις 21 Φεβρουαρίου και οι άνδρες του Τουρκικού Στρατού περί τις 30.000 θεωρήθηκαν αιχμάλωτοι πολέμου.Χθες ο νικητής Αρχιστράτηγος εισήλθε στα Ιωάννινα συνοδευόμενος από τον Γενικό Επιτελάρχη Στρατηγό Δαγκλή και τους Πρίγκιπες Ανδρέα, Χριστόφορο, Γεώργιο και Αλέξανδρο .Τον υποδέχθηκε ο νέος Στρατιωτικός Διοικητής της πόλης,οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων και το σύνολο του λαού της ηπειρωτικής πρωτεύουσας που παραληρούσε από ενθουσιασμό''.

Η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων πέρα από την εξουδετέρωση κάθε σοβαρής Τουρκικής αντίστασης στην Ήπειρο και την κυρίευση σημαντικού πολεμικού υλικού είχε επίδραση στο ελληνικό γόητρο, το οποίο με την επιτυχία αυτή εξυψώθηκε  διεθνώς.  Μετά την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων ο Ελληνικός Στρατός κινήθηκε βορειότερα και μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913 απελευθέρωσε τη Βόρεια Ήπειρο, όπου γινόταν παντού δεχτός με άκρατο πατριωτικό ενθουσιασμό ,από την ακραιφνή  ελληνική συνείδηση και από τον πληθυσμό της περιοχής αυτής.Οι απελευθερωτικοί όμως αυτοί αγώνες και οι θυσίες του Ελληνικού Στρατού,δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.Οι πόθοι και τα όνειρα της Βόρειας Ηπείρου έμειναν ανεκπλήρωτα , γιατί η Βόρεια Ήπειρος παραχωρήθηκε με απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων στο νεοσύστατο Αλβανικό Κράτος.

Το τέλος του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου βρήκε την Ελλάδα να έχει απελευθερώσει την Ήπειρο , την Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τα νησιά του Αιγαίου μας.Αν δεν υπήρχε αυτός ο συντονισμένος πραγματικά αγώνας θα ήταν τα αποτελέσματα της ιστορικής πραγματικότητας της σημερινής, πολύ διαφορετικά και πολύ τραγικά.Όμως ο Ελληνισμός τότε είχε μέσα του ζωντανή τη μνήμη. Τη μνήμη ενός χρέους προς την παράδοση ,χρέους προς τις θυσίες, χρέους προς τον πολιτισμό,χρέους που πηγάζει από την αγάπη προς την πατρίδα. Γι αυτό και αγωνίστηκαν ,γι αυτό και πάλεψαν, γι αυτό και δεν εφείσθησαν θυσιών. 

Ναι, από τη μια πλευρά λειτουργούσε η διπλωματία , από την άλλη πλευρά όμως εκαλλιεργείτο ένα δυναμικό στοιχείο μέσα από τον εξοπλισμό και μέσα από το γενναίο φρόνημα της εθνικής συνειδήσεως.

'' Τα πήραμε τα Γιάννενα μάτια πολλά το λένε και γελάν και κλαίνε΄΄, γιατί πραγματικά το γέλιο και το κλάμα συναντήθηκαν σε αυτή την μεγάλη κορυφαία στιγμή του ηπειρωτικού Ελληνισμού. Γιατί με την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων απελευθερώνεται και πραγματικά το ζωτικό εκείνο κεφάλαιο της πατρίδος μας που αποτελεί, όχι μόνον ένα στοιχείο πνευματικών και εθνικών εμπνεύσεων και παραδόσεων, αλλά γιατί η περιοχή αυτή ήταν καθοριστικής σημασίας στην ευρύτερα πολιτική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου.

Πρέπει να πούμε στο σημείο αυτό ότι ο ελληνισμός παρά τους διωγμούς και παρά τις εξοντωτικές επιθέσεις που εδέχετο είχε κατορθώσει να έχει την αυτοτέλειά του και τη δυναμική του παρουσία, αλλά πάνω από όλα να αντέξει και να επιβιώσει. Άντεξε και επιβίωσε, γιατί είχε στηρίξει την υπόστασή του σε αξίες αληθινές, σε αξίες που και σήμερα είναι απαραίτητες να συνειδητοποιήσουμε. Βέβαια, να πούμε πως η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων στη μνήμη των Ελλήνων σήμερα (πως θυμάται κανείς σήμερα αυτή τη μνήμη) να πούμε την αλήθεια: οι μνήμες αυτές, δυστυχώς σήμερα , δεν προβάλλονται. Οι μνήμες αυτές δεν υπογραμμίζονται,γι αυτό αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ την Ηπειρωτική Εστία , που πραγματικά εδώ στη Θεσσαλονίκη έχει την έμπνευση πάντοτε να έχει την αναφορά της σε αυτές τις μεγάλες ιστορικές μνήμες.

Ιστορικές μνήμες που δεν αποτελούν συγκεντρώσεις επετειακών ευκαιριών,αλλά εκδηλώσεις που μας δίνουν την δυνατότητα να στοχαστούμε, να δούμε αυτό που βρίσκεται μπροστά μας και που λέγεται μέλλον, να αναλογιστούμε αυτό που αποτελεί παρελθόν και που λέγεται ιστορική παρακαταθήκη, γιατί και σήμερα ο Ελληνισμός βρίσκεται και πάλι μπροστά σε αυτές τις ίδιες προκλήσεις. Προκλήσεις, οι οποίες γεωπολιτικά έχουν μια διαφορετική ταυτότητα και έναν διαφορετικό προσδιορισμό.

Δεν υπάρχει σήμερα βεβαίως η συνθήκη των πολεμικών αντιπαραθέσεων και απευχόμεθα εις το να μην υπάρξει ποτέ πια. Πλην όμως τα συμφέροντα του Ελληνισμού θα πρέπει να τα υπηρετήσουμε όλοι μας, κλήρος και λαός. Όλοι πρέπει να έχουμε κοινή ευθεία και βεβαίως οι πολιτικοί μας άρχοντες θα πρέπει να καυχώνται ,διότι ηγούνται σε έναν τόπο και σε μια πατρίδα, η οποία έχει ιστορία , έχει πολιτισμό , έχει παράδοση και παράδοση δεν είναι αυτό που αποτελεί παρελθόν, αλλά αυτό που αποτελεί συνέχεια και είναι παρόν. Και ο Ελληνισμός έχει συνέχεια και έχει παρόν και αυτή η συνέχεια και το παρόν μπορούν να έχουν ένα λαμπρό μέλλον, εάν συνειδητοποιήσουμε τις μεγάλες αξίες που πρέπει να συνέχουν και το δικό μας βίο και οι αξίες αυτές είναι οι αξίες, της Ορθοδόξου πίστεώς μας (μια  και  είναι σήμερα και Κυριακή της Ορθοδοξίας), είναι οι αξίες που πηγάζουν μέσα από την αναστήλωση των εικόνων και η αναστήλωση των εικόνων δεν αποτελεί απλώς μια πράξη τοποθέτησης των εικόνων στα προσκυνητάρια των ναών, αλλά εκφράζουν μια βαθύτατη θεολογία που αφορά εις την ανόρθωση του πεπτωκότος ανθρώπου.

Έτσι λοιπόν, εμείς που είμαστε εικόνες του Θεού, εμείς που εκφράζουμε εδώ την Ορθοδοξία αυτήν την εικόνα του Οικουμενικού Ελληνισμού ,καλούμαστε μέσα από τις μνήμες των ιστορικών γεγονότων να υπηρετήσουμε αυτήν την ανόρθωση, την εθνική μας ανόρθωση, την πνευματική μας ανόρθωση, την κοινωνική μας ανόρθωση, διότι η Ευρωπαϊκή πρόκλησις είναι πραγματικά ένα δεδομένο.Και ο Ελληνισμός σε αυτήν την πρόκληση καλείται να διατηρήσει τις μνήμες του, γιατί λαός που ξεχνά την ιστορία του εξαφανίζεται. Λαός που κόβει τις ρίζες του παρελθόντος, είναι λαός, ο οποίος εκτέμει τις ρίζες που του χαρίζουν τη ζωή και τη δυνατότητα της παρουσίας.Με αυτές λοιπόν τις απλές σκέψεις, πιστεύω ότι εκφράζω και τα συναισθήματα όλων .

Ο Ηπειρωτικός Ελληνισμός έζησε αυτό το μεγαλείο της Ελευθερίας, γιατί συνέβαλε σε αυτήν την Ελευθερία και πότισε το δένδρο της Ελευθερίας με  αίμα άφθονο.Ο Ελληνισμός της Ηπείρου μεγαλούργησε και προσέφερε σε ολόκληρο το Γένος ύψιστες εθνικές και κοινωνικές υπηρεσίες. Με τους μεγάλους ευεργέτες , με τους μεγάλους άνδρες που εκόσμησαν και κοσμούν την κοινωνία και την ανθρώπινη επιστημονική κοινότητα. Είναι εκείνοι που προκρίθηκαν και προκρίνονται σε όλους τους τομείς. Μπορεί να ήσαν υπόδουλα τα Γιάννενα, αλλά ήταν πρώτα λέει ε! στ' άρματα,στα γρόσια και στα γράμματα. Λοιπόν, αυτό το τρίστηλο ας αποτελεί μία πηγή προβληματισμού αλλά και εμπνεύσεως , από την άλλη πλευρά η χαρά για την ελευθερίαν είναι κάτι που χαρακτηρίζει την ελληνική ψυχή, η χαρά για την ελευθερίαν, λευτερώθηκαν τα Γιάννενα , ελευθερώθηκε η Ήπειρος , αλλά τα Γιάννενα, η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη που ελευθερώθηκαν θα πρέπει να παραμείνουν για πάντα ελεύθερα. Και θα μείνουν ελεύθερα, εάν έχουμε αδούλωτες ψυχές ελληνικές που έχουν προσανατολισμό πίστης, αγάπης για την παράδοση, για την πατρίδα, για τον πολιτισμό.

Νομίζω λοιπόν, πως ο Ελληνισμός με αυτές τις προοπτικές έχει στη σκέψη του, στη συνείδησή του τις μνήμες των Εθνικών επετείων και των εθνικών εορτών.Και με αυτές τις προϋποθέσεις μπορούμε και εμείς σήμερα να τιμήσουμε εκείνους, που πότισαν της λευτεριάς το δένδρο των Ιωαννίνων με το αίμα τους το τίμιο και το αγιασμένο.

Χρόνια πολλά σε όλους και ο Θεός της αγάπης και της ειρήνης να ευλογεί την πατρίδα μας, να ευλογεί τα Γιάννενα ,την πρωτεύουσα της Ηπείρου , τον Ελληνισμό μας όπου γης  και να πορευόμαστε σε αυτήν την ένδοξη πορεία των προγόνων μας που έγραψαν πραγματικά ιστορία και που έθεσαν τα θεμέλια για ένα αίσιο και ευτυχές αύριο.-

                                                                                   

 

 

                        Βλαδίμηρος (Βαρθολομαίος) Δημητρίου (1821-1906)        

Ο  βορειοηπειρώτης πρώτος Πρόεδρος της Αργεντινής και ιδρυτής της «Boca Juniors»

                              

Στην Χιμάρα της Βορείου Ηπείρου επικρατούσε αναβρασμός, οι Έλληνες δεν άντεχαν άλλο την βαναυσότητα των Τούρκων, δεν τους σήκωνε άλλο ο τόπος. Έτσι, το 1670 μερικές οικογένειες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Μια απ’ αυτές ήταν και η οικογένεια Δημητρίου. Φόρτωσαν τα λιγοστά υπάρχοντά τους και πήρανε τον μακρύ δρόμο του ξεριζωμού μακριά από την αγαπημένη τους Χιμάρα.

Στην αρχή περιπλανήθηκαν στην Ιταλία, πέρασαν από την Γένοβα και την Βενετία, αλλά δεν μπόρεσαν να στεριώσουν. Πήγαν στην Αθήνα και στον Πειραιά, αλλά ο παλιός κόσμος δεν τους σήκωνε κι έτσι αποφάσισαν να μεταναστεύσουν οικογενειακώς στον νέο κόσμο. Είχαν ακούσει για μια χώρα στην άλλη άκρη της γης που ήταν πολύ πλούσια και μπορούσε να τους θρέψει. Κατά το έτος 1678 μπήκαν σ’ ένα από αυτά τα πλοία που συνέδεαν τον Ατλαντικό ωκεανό και ύστερα από ένα κουραστικό ταξίδι έφτασαν Αργεντινή. Εκεί η οικογένεια Δημητρίου πρόκοψε με σκληρή δουλειά, υπομένοντας όλες τις κακουχίες των νεοφερμένων σ’ εκείνη την άγνωστη χώρα.

Τα χρόνια και οι δεκαετίες πέρασαν και μετά από 4 γενιές ήρθε στον κόσμο ο Βλαδίμηρος (Βαρθολομαίος) Δημητρίου, ο οποίος, γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 1821. Πατέρας του ήταν ο Αμβρόσιος Δημητρίου (Μήτρο στην βορειοηπειρωτική -Μίτρε στην ισπανική), που ήταν στρατιωτικός διοικητής του στρατού της Αργεντινής. Ο Αμβρόσιος μόρφωσε όσο καλύτερα μπορούσε τον μικρό Βλαδίμηρο. Μεγάλωσε μέσα στα βιβλία και σπούδασε δημοσιογραφία. Όμως τελικά ακολούθησε την καριέρα του στρατιωτικού όπως ο πατέρας του κι έφτασε να γίνει συνταγματάρχης πυροβολικού του αργεντινού στρατού.

Η οικογένεια του Δημητρίου συνδεόταν φιλικά με την μεγάλη οικογένεια Βορειοηπειρωτών ευεργετών Ζάππα, απ’ το Λάμποβο της Β. Ηπείρου. Η οικογένεια Δημητρίου πένθησε πολύ τον θάνατο του Ζάππα (1865).

Λόγω πολιτικής αστάθειας ο Βλαδίμηρος εξορίστηκε από την χώρα και ταξίδεψε ως δημοσιογράφος στο Περού, στην Βολιβία και στην Χιλή, όπου έζησε πολλά χρόνια αρθρογραφώντας σε διάφορες εφημερίδες. Μετά την ήττα του δικτάτορα Juan Manuel de Rosas στην μάχη του Caseros το 1852, γύρισε από την εξορία του. Αναμίχθηκε με την πολιτική και αφού έγινε πρώτα κυβερνήτης του Μπουένος Άϊρες, έβαλε υποψηφιότητα διεκδικώντας την προεδρία της Αργεντινής. Στην διάρκεια του Παραγουανού πολέμου αυτός ήταν ο ιθύνων νους πίσω από τις συμμαχικές δυνάμεις και ήταν ένας από τους λόγους που νίκησαν στον πόλεμο.

Ο Βλαδίμηρος στις 12 Οκτωβρίου του 1862 ορκίζεται ως ο πρώτος πρόεδρος της ενωμένης Αργεντινής δημοκρατίας, το έργο του ήταν επίπονο, καθώς έπρεπε να ανορθώσει μια χώρα που είχε καταστραφεί από τόσους πολέμους. Από τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να τα βάλει με τους ισχυρούς που διαφέντευαν την χώρα και να περιορίσει την δύναμή τους. Επεξέτεινε τις τηλεγραφικές γραμμές ενώνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο περισσότερο την αχανή χώρα και αναδιοργάνωσε με πολύ μεγάλη επιτυχία τα δημόσια οικονομικά. Αύξησε το εξωτερικό εμπόριο ισχυροποιώντας διεθνώς ακόμη περισσότερο την Αργεντινή, προώθησε την μετανάστευση ώστε να έρθουν ακόμα περισσότεροι Ευρωπαίοι άποικοι για να συνεισφέρουν με την εργασία και τις γνώσεις τους στην χώρα. Βοήθησε επίσης, στην δημιουργία του συντάγματος της χώρας, δίνοντας ελευθερίες στους απλούς ανθρώπους. Στην εξαετία που κυβέρνησε μέχρι τις 11 Οκτωβρίου του 1868, ανόρθωσε κυριολεκτικά την χώρα και χάραξε τα σύνορα μεταξύ των νοτιοαμερικανικών χωρών που συνόρευαν με την Αργεντινή όπως την Βραζιλία, την Ουρουγουάη και την Παραγουάη, βάζοντας τέλος στις προστριβές με τα γειτονικά κράτη.

Όταν η χώρα πτώχευσε (1890) οι Αργεντινοί θυμήθηκαν και πάλι τον Δημητρίου. Αυτός, συμφώνησε με τον στρατηγό Ρόκα και υποστήριξαν στις προεδρικές εκλογές (Μάιος 1892) τον Σάενς Πένια, έναν ανώτερο δικαστικό λειτουργό, που έχαιρε γενικού σεβασμού.

Ο Β. Δημητρίου δεν ξέχασε ποτέ τις καταβολές της οικογενείας του, κι ας μην είχε επισκεφθεί ποτέ ο ίδιος την Ελλάδα! Μιλούσε άριστα ελληνικά! Θεωρείται και εκ των κορυφαίων λογοτεχνών (ποιητών και ιστορικών) της Αργεντινής. Τα σημαντικότερα έργα του ήταν «Η Ιστορία του Σαν Μαρτίν» και το «Η Ιστορία του Μπελγκράνο» (1893), στα οποία προσπάθησε να αναπτύξει το φρόνημα της εθνικής συνειδήσεως των Αργεντινών.Τότε η ελληνική ήταν η δημοφιλέστερη γλώσσα στο Μπουένος Άιρες, μετά την τοπική. Μετέφρασε έργα όπως την “θεία κωμωδία” του Δάντη. Ίδρυσε την εφημερίδα La nacion (Το Έθνος), η οποία και έγινε από τις κορυφαίες εφημερίδες της λατινικής Αμερικής, θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο να εμφυσήσει στους λατινοαμερικανούς την φιλοπατρία.

Ο Δημητρίου σ’ ένα καφενείο, του Χιώτη Α. Ζέππου, μαζί με τρεις Έλληνες της διασποράς, τον Σαμιώτη Κώστα Καρούλια (πρόγονο του παλαιμάχου ποδοσφαιριστή και νυν προπονητή Νίκου Καρούλια), τον Σιάκη από την Βυτίνα (Αρκαδίας) και τον Σπ. Σπυριδάκη ίδρυσαν την ποδοσφαιρική ομάδα-καμάρι της Αργεντινής, την «Μπόκα-Τζούνιορς»/ «Boca Juniors». 

O Bartolome Mitre όπως ήταν γνωστός στην Αργεντινή άφησε την τελευταία του πνοή στο Μπουένος Άιρες στις 19 Ιανουαρίου του 1906 και σε ηλικία 84 ετών. Πλήθος κόσμου τον συνόδεψε στην περιοχή Ρεκολέτα, όπου κηδεύτηκε αυτός ο μεγάλος άνδρας.

Στην απογραφή του 1963 οι Έλληνες της Αργεντινής ήσαν 43.000 (η πολυπληθέστερη εθνότητα μετά τους εντοπίους, τους Ιταλούς και τους Εβραίους). Την δεκαετία του 1950-60 ο ελληνικός πληθυσμός αυξανόταν συνεχώς. Ζούσε κυρίως σε 8 κοινότητες (οι παλαιότερες: Δυο στο Μπ. Άιρες, μια στο Βερίσσο και μια στο Ρεμέντιος ντε Εσκαλάντα), είχε αναπτύξει 21 κοινωφελείς οργανώσεις, εκκλησιαζόταν σε 6 εκκλησιές και λειτουργούσε 5 σχολεία! Σήμερα, ο απόδημος ελληνισμός στην Αργεντινή υπολογίζεται σε 20.000 ανθρώπους.

            Πηγές από το διαδίκτυο. 

 

Οι Βομβαρδισμοί της Δρέσδης  

 

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα συμβάντα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι βομβαρδισμοί κατά μεγάλων γερμανικών πόλεων αποφασίστηκαν από τους συμμάχους στο πλαίσιο της Επιχείρησης Αστραπόβροντο, προκειμένου να καμφθεί η αντίσταση της ναζιστικής Γερμανίας και να ενισχυθούν οι επιθετικές ενέργειες των Σοβιετικών στο Ανατολικό Μέτωπο.

Από τις 13 έως τις 15 Φεβρουαρίου 1945, 1.100 αμερικανικά και βρετανικά αεροπλάνα άδειασαν πάνω από 4.000 τόνους εμπρηστικών και εκρηκτικών βομβών, ισοπεδώνοντας στην κυριολεξία τη Δρέσδη. Το 88% των κτιρίων της καταστράφηκαν, ενώ υπολογίζεται ότι πάνω από 35.000 άμαχοι έχασαν τη ζωή τους. Ο αναθεωρητής ιστορικός Ντέιβιντ Ίρβινγκ ανεβάζει τους νεκρούς σε 135.000.

Η ναζιστική προπαγάνδα μίλησε για έγκλημα πολέμου και προσπάθησε να κερδίσει την παγκόσμια συμπάθεια, σε μια περίοδο που ήταν εμφανές ότι έχανε τον πόλεμο. Ανάλογη άποψη εξέφρασαν μετά τον πόλεμο και πολλοί πνευματικοί άνθρωποι απ' όλο το πολιτικό φάσμα, όπως ο νομπελίστας συγγραφέας Γκίντερ Γρας και οι βρετανοί Σάιμον Τζένκινς, διευθυντής των Τάιμς του Λονδίνου, και Κρίστοφερ Χίτσενς, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Υποστήριξαν ότι η Δρέσδη, μία πόλη με έντονη πνευματική κίνηση και λαμπρά μνημεία, δεν είχε στρατιωτικούς στόχους για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των συμμαχικών αεροπλάνων.

Οι αγγλοαμερικανοί αντέτειναν ότι οι βομβαρδισμοί ήταν μια απολύτως δικαιολογημένη ενέργεια, καθότι στην πόλη υπήρχαν όχι μόνο στρατιωτικές δυνάμεις, αλλά και βιομηχανίες, που προμήθευαν τη στρατιωτική μηχανή των Ναζί. Κι επειδή η ιστορία γράφεται από τους νικητές, ο βομβαρδισμός της Δρέσδης δεν απασχόλησε κανένα διεθνές δικαστήριο κι εξακολουθεί και σήμερα να διχάζει τους ιστορικούς για τη νομιμότητά του.

          https://www.sansimera.gr

Υ.Γ Ο βομβαρδισμός αυτός, αποτελεί μια συγκλονιστική ανθρώπινη τραγωδία καθιστώντας έτσι το όνομα «Δρέσδη» (αποκαλούμενη και “Φλωρεντία του Έλβα”) συνώνυμο της καταστροφής της Γκουέρνικα από τους Γερμανοιταλούς το 1937, με πολύ μεγαλύτερα καταστροφικά αποτελέσματα. Η αριστερή διανόηση στο χώρο της τέχνης παράλειψε βέβαια να μας αφήσει ένα έργο σαν εκείνο της «Γκουέρνικας» του Πικάσο.  Η αρρωστημένη υπεροψία των Άγγλων ως διαφαινόμενων νικητών που έμοιαζαν ταπεινωμένοι από τους βομβαρδισμούς της γερμανικής αεροπορίας στο Λονδίνο με την έναρξη του πολέμου, μπορεί να «δικαιολογήσει» αυτόν τον αδικαιολόγητο βομβαρδισμό με το πρόσχημα καταστροφής στρατιωτικών εγκαταστάσεων;  Για αυτό το ανθρώπινο και πολιτιστικό έγκλημα πολέμου, δεν οδηγήθηκε κάποιος υπεύθυνος στο σκαμνί του διεθνούς δικαστηρίου. Πίσω από αυτή την καταστροφή και τον μαζικό βομβαρδισμό αμάχων είναι σίγουρο πως δεν μπορεί παρά να κρύβεται ο W. Churchil. Το δίκαιο όμως του νικητή ήταν πάντα πιο δυνατό από εκείνο του ηττημένου. Μήπως οι Άγγλοι προστάτεψαν άραγε (καταστρέφοντας) τους πολιτιστικούς θησαυρούς της πόλης από τους Σοβιετικούς που ήταν 80 χιλ. πιο μακριά; Ίσως. Τους ίδιους βομβαρδισμούς έκαμαν και σε βάρος του Βελιγραδίου επιλεκτικά και όχι άλλων στόχων στην παλιά Γιουγκοσλαβία το 1944, όταν ο πόλεμος φαίνονταν να έχει κριθεί. Λίγο νωρίτερα, τα ίδια έκαναν και σ’ εμάς με το ίδιο πρόσχημα,  βομβαρδίζοντας τον ίδιο χρόνο το λιμάνι του Πειραιά με τεράστιες υλικές καταστροφές και 700 θύματα. Μαζικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τα οποία δεν απολογήθηκαν ποτέ.

 

 

 

      Απόπειρα ορισμού

 

     Το άλλο μας μισό είναι·

     η χαμένη μας ενότητα.

     Εξαίσια αρώματα αναβλύζει,

     σαν έρχεται να μας κατακτήσει.

    Μάγος που μας μεταμορφώνει,

    αν μας αγγίξει με το ραβδί του.

    Μόνιμα φτωχός και πονεμένος.

    Ξυπόλυτος και άστεγος,

    κι ούτε συχνάζει σε γαμήλια κρεβάτια·

    στο δρόμο κοιμάται και στα καταγώγια.

    Γενναίος και ριψοκίνδυνος·

    πλεονέκτης που τα θέλει όλα.

    Δολοπλόκος που ξέρει να μαγεύει με τα λόγια·

    άλλοτε κίβδηλος κι άλλοτε πραγματικός.

    Κατεργάρης, με μορφή φτερωτού εφήβου·

    τον πόθο μοιράζει με πλάνες υποσχέσεις.

    Αντάρτης, γεμάτος  απάτες και ψέματα·

    χωρίς να μετρά τα θύματά του.

    Τυφλός από ζήλια και αδιάφορος· 

    σε μίσος κι αγάπη μεταμορφώνεται.

    Κλωνάρι που θα μας κρατήσει απ’ τον γκρεμό

    ή  χέρι που θα μας ρίξει στην άβυσσο.

    Στα  άκρα φτάνει όταν προδίδεται·

    συντρίμμι στην όχθη της ζωής μας.

    Αποθέωση της μοναξιάς μας,

    όταν δεν βρίσκει ανταπόκριση.

    Ντροπαλός και ξεδιάντροπος μαζί.

    Γιός του πριν και του μετά·

    της φουσκοθαλασσιάς και της γαλήνης.

    Απανεμιά και ευτυχία χαρίζει·

    ξέγνοιαστο ύπνο στα κορμιά.

    Κάνεις δεν έδωσε ακόμη τον ορισμό του.

   Φεύγει πάντα όπως έρχεται,

   αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα·

   ο Έρωτας!

              Λ. Κατσιγιάννης (Από τη συλλογή " Φύλλα πορείας)

 

 

 

 

Ο ΑΓΙΟC ΧΑΡΑΛΑΜ/ΠΗC

ΜΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΔΡΑΓΟΜΑΝΟΥ & ΕΥΕΡΓΕΤΗ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΟΡΝΕΣΙΟΥ

Ο Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος υπήρξε ο σημαντικότερος και πλουσιότερος δραγομάνος της Κύπρου. Κατά τη μακροχρόνια παραμονή του στο αξίωμα της δραγομανίας (1776/79-1809), διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του νησιού.[……] Ως χριστιανός ορθόδοξος, ο Χατζηγεωργάκης εξέφρασε τη θρησκευτική του ταυτότητα με πολυάριθμες δωρεές σε εκκλησίες και μονές, παράλληλα με άλλες ευεργεσίες[…..]. Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο ναό, ο Χατζηγεωργάκης ευεργέτησε την εκκλησία της ενορίας του, τον ναό του Αγίου Αντωνίου. Αρκετά από τα περίλαμπρα αφιερώματα, με τα οποία ο Δραγομάνος εκόσμησε την εκκλησία αυτή, σώζονται μέχρι σήμερα. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους.

Ο Άγιος εικονίζεται σε πράσινο βάθος, από τη μέση και πάνω, μετωπικός, με λευκή κόμη και μακρύ γένι. Φορεί βαθύ μπλε στιχάριο, επιμανίκια με χρυσό και ασημένιο διάκοσμο, και ερυθρό φαιλόνι. Τόσο στο φαιλόνι όσο και στο στιχάριο, διακρίνεται χρυσός βλαστός. Ο Άγιος υψώνει στο πλάι το δεξί χέρι σε στάση ευλογίας, ενώ στο αριστερό κρατεί δέλτο με τη αφιερωματική επιγραφή:

 «ΓΕΝΝΗΤΩΡ ΑΓΕΝΝΗΤΕ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ / ΑΙΩΝΙΕ ΤΟΥ CΥΜΠΑΝΤΟS ΑΝΤΙΛΗΠΤΩΡ / ΤΗΡΕΙ ΑΒΛΑΒΕΙS ΤΟΥS ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΟΥS / ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΜΟΝ ΚΑΜΟΙ ΠΡΟCΕΡΧΟΜΕΝΟΥC / ΑΠΑΝΤΑC ΠΙΣΤΟΥΣ ΤΗCΔΕ ΤΗS ΕΝΟΡΙΑC / ΤΗS ΛΟΙΜΙΚΗC ΝΟCΟΥ Κ΄ΑΩΡΟΥ ΑΣΘΕΝΕΙΑC / ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩS ΤΟΝΔΕ ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΝ ΤΕ / Χ:ΓΕΩΡΓΑΚΗΝ ΤΟΝ ΚΑΙ ΘΕΟCΕΒΗΝ ΤΕ / K [AI] ΚΗΔΑΙΜΩΝΑ ΤΑΥΤΗS ΤΗS ΙSΤΟΡΙΑS / ΤΟΝ ΓΕΔΕΩΝ ΤΕ ΤΗCΔΕ ΤΗΣ ΕΚΛΗCΙΑC / ΤΗΝΔΕ ΤΗΝ ΧΑΡΙΝ ΜΟΙ ΕΧΑΡΙCΩ / ΥΙΕ ΚΑΙ ΛΟΓΕ Κ’ ΟΥΚ ΑΠΟΛΕΙΨΩ /Αψ Β: ΧΥ:»

Εδώ ο Άγιος λειτουργεί ως μεσολαβητής, ζητώντας από τον Χριστό ως χάρη την προστασία των πιστών της ενορίας από τη λοιμώδη νόσο, πρωτίστως του δραγομάνου, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως «κηδεμών» της συγκεκριμένης «ιστορίας», δηλαδή χορηγός της εικόνας την οποία αφιέρωσε, αλλά και ως Γεδεών της Εκκλησίας. Στη χριστιανική αντίληψη ο Γεδεών είναι σύμβολο νικηφόρου πολεμιστή και υπόδειγμα πιστού (έτσι προβάλλεται στην προς Εβραίους Επιστολή, κεφ. 11). Κάτω από το κείμενο της επιγραφής εκτείνεται βλαστός με ελικοειδείς κλάδους, ζωγραφισμένος με μαύρο χρώμα πάνω σε λευκό βάθος, όπως και η επιγραφή.

Η λοιμώδης νόσος, η οποία αναφέρεται στην επιγραφή, ήταν η παvώλης (παν-όλλυμι;), ή πανούκλα (λέξη προερχόμενη από τη μεσαιωνική λατινική panucula, υποκοριστικό του panus = οίδημα), το θανατικό, όπως μαρτυρείται στα κυπριακά μεσαιωνικά. Επιδημίες πανώλους, του «μαύρου θανάτου», είχαν πλήξει επανειλημμένα την Κύπρo, καθώς και ολόκληρο τον κόσμο της Μεσογείου, σε προηγούμενους αιώνες και συνεχίστηκαν και μετά την oθωμαvική κατάκτηση. Κατά τον 18ο αιώνα, ειδικότερα από το 1692 έως το 1792, η πανώλης έπληξε το νησί 15 φορές, πέντε από τις οποίες ήταν ιδιαίτερα σφοδρές με σοβαρές δημογραφικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Kατά τη λαϊκή αντίληψη, ο θαυματουργός Άγιος Χαράλαμπος προστάτευε τους πιστούς από όλες τις επιδημίες, ιδιαίτερα από την πανώλη, αλλά και από τη λέπρα. Δεδομένου ότι κατά το έτος 1792 είχε ενσκήψει πανώλης και ο Άγιος Χαράλαμπος θεωρείται προστάτης από λοιμώδεις ασθένειες, αιτιολογείται και η αφιέρωση από τον Χατζηγεωργάκη εικόνας του συγκεκριμένου Αγίου.

 

Πηγή: “ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΟΝ” ΠEPIOΔIKH EKΔOΣH KENTPOY EIKONOΛOΓIAΣ IEPAΣ MONHΣ XPYΣOPPOΓIATIΣΣHΣ  KYΠΡΟΥ