ΙΗΣΟΥΣ

                                                                                 

                                                                                                        Γιωσέφ Ελιγιά
    

 

" Άμα  ζήσω, θα τους γαμήσω.

Άμα πεθάνω ...θα μου κλάσουν τον πούτζον".

Στο Μαυρομάτι της Καρδίτσας, η  Ζωΐτσα Ντιμισκή,  ανύπαντρη, έμεινε έγκυος και για αποφευχθεί το σκάνδαλο, έφτασε λένε στην Σκουληκαριά της Άρτας στο Μοναστήρι του 13^ου αιώνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου έγινε καλόγρια και σ’ ένα  μισογκρεμισμένο σήμερα υπόγειο του εγκαταλειμμένου και  ερειπωμένου μοναστηριού, γέννησε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη το 1782.    

Ατίθασος χαρακτήρας και παρορμητικός σαν τον Οδυσσέα και τον Παπαφλέσσα, μα πιο αθυρόστομος απ΄ όλους, ήταν ο Καραϊσκάκης. Ένας  λόγος ήταν, ότι από την πρώτη στιγμή της ζωής του βίωσε την απόρριψη της κοινωνίας σαν ο “γιός της καλογριάς”.

Στη λαμπρή και νικηφόρα πορεία του σαν στρατιωτικός αρχηγός, δυο στιγμές καταγράφηκαν πιο πολύ στη ζωή του σαν οι πιο αθυρόστομες, χωρίς να λείπουν πολλά ακόμη επεισόδια. Μια από τον ιστορικό Κασομούλη, όταν βρέθηκε στο Αιτωλικό στην εκκλησία της Παναγιάς την 1-4-1824 στο φαιδρό εκείνο Δικαστήριο που έστησε ο Μαυροκορδάτος για να τον βγάλει από την μέση με συκοφαντία.  Να ένα μικρό μέρος του διαλόγου:

Επίτροπος Μεγαπάνος: Βρε Καραϊσκάκη, ξέρουμε όπου λέγεις όλο λόγια, γιατί τα λες έτσι;

Καραϊσκάκης;  Το έχω χούι , κύριε Πάνο.

Μεγαπάνος: Μα είσαι 50 χρόνων (42 ήταν)

Καραϊσκάκης:  Δεν μπορώ να το κόψω Κυρ Πάνο. Κι εσύ είσαι 80 χρόνων αλλά το χούι να γαμής δεν το αφήνεις.

Όλοι έβαλαν τα γέλια και ορισμένοι πήγαν να λιποθυμήσουν,όπως και εγώ, λέει ο Κασομούλης που περιγράφει τη σκηνή και τότε ήταν εχθρός του ακόμη, αλλά λίγο έπειτα έγινε ο μεγαλύτερος υποστηριχτής του.Έτσι λύθηκε την πρώτη μέρα η συνεδρίαση, εντός της Εκκλησιάς.

Το δεύτερο περιστατικό ήταν πριν την ύπουλη και θανάσιμη λαβωματιά του στην αψιμαχία του Φαλήρου την 22 Απριλίου 1827, με την ιστορικά αθυρόστομη απόκριση του στον Κιουταχή, δυο μέρες πριν την επικείμενη μάχη του Φαλήρου.

Πίσω από τη δολοφονία του, ήταν ο Μαυροκορδάτος, ηθικός αυτουργός που ανεβοκατέβαινε στα Εγγλέζικα καράβια, λέει ο Βλαχογιάννης, άλλα την δολοφονία την ανέλαβε μάλλον ο Κόχραν. Κάποιος πληρώθηκε βέβαια για να τον βγάλει απ' τη μέση. 

Γνωρίζω από πληγές αλλά δεν με μέλλει.Βαστάτε μόνο τα ταμπούρια…»  είπε στον Χατζηχρήστο και τον Γρίβα που έτρεξαν κοντά του. Μεταφέρθηκε στο καράβι των Βρετανών στο Φάληρο που αποτελούσε το στρατηγείο της μάχης και από εκεί βγήκε πεθαμένος. Συνέπεια του θανάτου του, ήταν η πανωλεθρία των Ελλήνων στον Ανάλατο και στο Φάληρο, με στρατιωτικούς αρχηγούς τους δυο τυχοδιώκτες Άγγλους, Κόχραν και Τσώρτς που είχαν αναγνωριστεί αρχηγοί υπό την πίεση των δανείων. Η  καριέρα του στον κύριο επαναστατικό αγώνα, ξεκίνησε και έκλεισε με δυο σφαίρες στα αχαμνά, μόνο που η δεύτερη ήταν θανατηφόρα, ίσως γιατί προέρχονταν από όπλο προδοτικό, που γνώριζε καλύτερο σημάδι. Διαδόθηκε ότι η σωρός του θα μεταφερθεί στον Πόρο που ήταν μακριά, σκόπιμα για να μην παρευρεθούν οι λοιποί οπλαρχηγοί, αλλά μεταφέρθηκε και θάφτηκε στον Άγιο Δημήτρη Σαλαμίνας, δεξιά από τη πόρτα του συγκλονιστικού αυτού ναού, μέσα σε γενικό θρήνο όλου του νησιού, που λίγο αργότερα έγινε πανεθνικός. Πάνω από τον Τάφο του, είναι χαραγμένο ένα λαϊκό επίγραμμα.

Παιδιά να νταγιαντίσετε

Να γίνετε ένα σώμα

Να μη χαθεί η πατρίδα μας

Την πάρτε στο λαιμό σας

Εγώ Πάω στη Κούλουρη

Πάω στον Αϊ Δημήτρη

Πούναι παντοτινός γιατρός

Αυτός θα με γιατρέψει. 

Η πατρίδα δεν χάθηκε ως τα σήμερα. Περπάτησε όπως-όπως, άλλοτε μπουσουλώντας, άλλοτε κουτσαίνοντας. Στις μέρες μας όμως, κινδυνεύει θανάσιμα. Έχει χτυπηθεί από την ίδια σφαίρα που κτύπησε τον Καραϊσκάκη και κινδυνεύει να πεθάνει, χωρίς κηδεία, διπλωμένη στο πλαστικό σεντόνι του κορωνοϊού, με τα τούρκικα καράβια να έχουν φτάσει ως την Κρήτη, την Εύβοια και  σε λίγο ως τη Σαλαμίνα.

 

                        Πηγή: Το είδωλο της γης μου 

                                                          

 

ΓΙΟΡΤΕΣ  ΛΕΥΚΑΔΑΣ 1964 

A΄ Μέρος

Υπάρχει μιά σοβαρή άποψη πού υποστηρίζει πώς τό νησί του Όδυσσέα δέν είναι ή σημερινή Ιθάκη αλλά ή γειτονική Λευκάδα. Γιά τούς Λευκαδίτες ή υπόθεση αύτή έγινε πεποίθηση και πίστη. Όσο γιά μάς, μ’ όλο πού καθόλου δε θέλαμε ν' άναμιχθούμε στις έριδες των αρχαιολόγων, φεύγοντας άπ’ τή Λευκάδα, καταλάβαμε πώς είναι δυνατόν νά δέρνεται κανείς μέ τούς καιρούς είκοσι χρόνια, μέ μόνη τή λαχτάρα νά γυρίσει εδώ μιά μέρα, καί νοιώθαμε κιόλας αυτό τό σφίξιμο τού νόστου, έτσι πού νοιώθει κανείς γιά έναν τόπο γνώριμο από πάντα κι άγαπημένο, κάτι σάν πατρίδα. Τό ξέρω, άπό ένα περιοδικό τέχνης θα ‘πρεπε νά μιλήσω γιά τίς γιορτές τέχνης τής Λευκάδας, όχι γιά τή Λευκάδα, γιά τή σκηνή που ήταν στημένη στο κέντρο τής πόλης, όχι γιά τήν πόλη, γιά τούς χορευτές, όσο αυτοί βρίσκονται πάνω στή σκηνή, γιά τούς κατοίκους-θεατές -όμως δε γίνεται. Γιατί τό φεστιβάλ τής Λευκάδας είναι όλα μαζί: πέτρες κι ακρογιάλια καί δρόμοι, σκηνικά εναλλασσόμενα, άνθρωποι ντόπιοι καί ξένοι, φοιτητές, τουρίστες, χωρικοί, θεατές καί καλλιτέχνες που αντιστρέφουν αδιάκοπα τούς ρόλους τους, αυτοσχεδιάζουν, διασκεδάζουν, δημιουργούν. Είναι οι έκδρομές κ’ ή ανθρώπινη ζεστασιά τού χώρου, ή μουσική κ’ ή ποίηση, ό χορός πάνω στη σκηνή καί μέσα σέ σπίτια καί δρόμους, οι λευκές νύχτες τής Λευκάδας πού ένώνουνε τή μέρα μέ τήν άλλη μέρα, πριν προλάβεις ν άνασάνεις, πρίν νοιώσεις τήν ελάχιστη κόπωση. Αυτή ή ατμόσφαιρα τοΰ αδιάκοπου πανηγυριού, ό παλμός, ή ολόκληρη προσφορά του καθενός πού θά πατήσει στο νησί, χιλίους ναούς τούς έκτισαν ανίκητα τής ίεράς Ελευθερίας τά χέρια. Επίσημοι και τοπικές άρχές, ξένοι άνταποκριτές, λόγιοι, δημοσιογράφοι, φωτορεπόρτερς κατόρθωσαν νά φτάσουν επιτέλους στις θέσεις τους. Δέκα χιλιάδες άνθρωποι. 'Αδιαχώρητο. Τό φεστιβάλ αρχίζει. Τά πιο πολλά άπ’ τά συγκροτήματα πού ήρθαν φέτος βρίσκονται σ' ένα έπίπεδο πολύ πάνω άπ’ τό μέτριο. Μερικά, όμολογουμένως έξαιρετικά, έχουν άποσπάσει κιόλας βραβεία σέ διεθνείς στίβους. Ή Ελλάδα άντιπροσωπεύεται άπό τό χορευτικό συγκρότημα τού «Λαογραφικού όμίλου Καρδίτσας», τόν καλλιτεχνικό όμιλο «Όρφεας» της Λευκάδας, τό «Συγκρότημα άγροτοπαίδων Καρυάς». Τό τελευταίο αυτό λιλλιπούτειο συγκρότημα, κέρδισε τό θαυμασμό καί την αγάπη όλων μας. Κορίτσια κι άγόρια, τό πολύ μέχρι δώδεκα χρονών, μέ τις τριμμένες, ξέθωρες λευκαδίτικες φορεσιές τους, νά χορεύουν μέ τόση πειθαρχία καί δεξιοσύνη, μέ τέτοια σκηνική άνεση, πού σ’ άφήνουν κατάπληκτο. Πήγαμε στήν Κάρυά, ένα χωριό στά μεσόγεια τής Λευκάδας, πού διατηρεί άκόμα τις παραδόσεις τού νησιού. Είδαμε αυτά τά παιδια νά έξασκούνται μέσα σ' ένα σκοτεινό ύπόγειο τής έκκλησίας. Εκεί χορεύουν, μαθαίνουν όργανα καί τραγούδι. 0 δάσκαλος τού συγκροτήματος κ. Νίκος Θάνος μάς έξήγησε πόσο δύσκολο είναι τό ξεκίνημα -δέν πάνε παρά δέκα οχτώ μήνες πού άρχισε αυτή ή προσπάθεια-, όταν έχεις νά παλέψεις μέ άνυπέρβλητα οικονομικά έμπόδια κι άκόμα μέ τις προκαταλήψεις τών χωρικών πού θεωρούνε βέβαια πρόστυχο σχεδόν νά βγάλουνε τό κορίτσι τους στο παλκοσένικο. Κι όμως σιγά-σιγά ό ενθουσιασμός τών παιδιών κερδίζει έδαφος καί ή δύναμη τού μικρού συγκροτήματος αυξάνει. ’Από έλληνική μεριά συμμετέχει επίσης ή γνωστή μας χορωδία Τρικάλων, πού διευθύνεται άπό τήν κ. Τερψιχόρη Παπαστεφάνου. Ή χορωδία χειροκροτήθηκε γιά τήν έρμηνεία της στον «Επιτάφιο» τού Ρίτσου καί τ’ άλλα τραγούδια τού Μίκη Θεοδωράκη. ‘Οπωσδήποτε ή έλληνική συμμετοχή ήταν φτωχή καί φέτος καί όχι αντιπροσωπευτική στο σύνολό της. Είναι μιά άδυναμία πού πρέπει νά ξεπεραστεί γιατί τό φεστιβάλ τής Λευκάδας είναι πιά ένας διεθνής χώρος, όπου ή Ελλάδα έχει τήν ευκαιρία νά προβάλλει καί νά προωθεί τις πολιτιστικές άξιες της. Ιδιαίτερα θά ήθελα νά άναφερθώ στά τρία εκπληκτικά συγκροτήματα πού λάμπρυναν τις φετεινές γιορτές: τής Ούγγαρίας, τής Γιουγκοσλαβίας καί τού Ισραήλ. Καμιά χορευτική όμάδα πού συμμετέχει στο φεστιβάλ φολκλόρ δέν άποτελείται άπό έπαγγελματίες καλλιτέχνες. Όμως κανείς δέν μπόρεσε νά πιστέψει πώς οί Ούγγαρέζοι είναι άπλοι έρασιτέχνες, εργάτες, άγρότες, φοιτητές, έπιστήμονές, μέ τό μεράκι τού χορού. Ήταν πραγματικά ένα σύνολο άπόλυτα πειθαρχημένο, πού πρόδιδε μακρόχρονη κ’ έπίπονη άσκηση. Ό χαρακτήρας τού ούγγαρέζικου λαού κ’ οι παραδόσεις του, ή λαϊκή ζωή κ' ή λαϊκή φαντασία, ή ιστορία κι ό θρύλος, ή μεγάλη παράδοση τού χορού καί τής μουσικής είναι τά στοιχεία πού συνθέσανε αυτούς τούς θαυμάσιους χορούς. Πρόκειται όμως γιά έντεχνες πιά δημιουργίες. "Οσο κι άν άποτελούνται άπό λαϊκά μοτίβα καί περιεχόμενο άντλημένο άπό τόν λαϊκό χώρο, δέν είναι αυθεντικοί λαϊκοί χοροί. Οί χορογραφίες είναι μοντέρνες, οί πιο πολλές μάλιστα έχουν γίνει άπό μέλη τού συγκροτήματος. Ιδιαίτερη αίσθηση έκανε στούς μουσοτραφείς Λευκαδίτες ή όρχήστρα καί ό σολίστ της, ένας πραγματικός -βιρτουόζος τού βιολιού. Οι Γιουγκοσλάβοι είναι γνωστοί κιόλας καί δημοφιλείς στο νησί. Είναι ή τρίτη χρονιά πού αποθεώνονται έδώ, φέτος μάλιστα κατόρθωσαν ν’ άποσπάσουν τό θαυμασμό και τις άκριβές έκδηλώσεις τής κυρίας Μαρίας Κάλας. Ό πρώτος τους, ένας Ζορμπάς στά νειάτα του, έχει γίνει τό ίνδαλμα τής Λευκάδας. Χορεύουν όλοι μέ άληθινή λεβεντιά, γνήσιους λαϊκούς χορούς πού θυμίζουν πολύ· Β. Ελλάδα-άλλωστε ύπάρχουν, όπως ξέρουμε, κοινές καταβολές -είναι όμως πιό άδροί, πιό «βαλκανικοί» θά λέγαμε. Παρακολουθώντας μέ τί ευλυγισία καί συγχρόνως παληκαριά, χορεύουν, μέ τί κέφι καί μαεστρία άναδεικνύουν τό κάθε τί, σκεφτόμαστε πόσος δρόμος μάς μένει άν θέλουμε νά περισώσουμε κάτι κι άπ’ τη δική μας κληρονομιά. Φοιτητές ένός πανεπιστημίου, μέ άριστες έπιδόσεις ιδιαίτερα στις νέες θετικές επιστήμες, είναι τά παιδιά πού άντιπροσωπεύουν τό Ισραήλ. Σώματα άρμονικά, γυμνασμένα, γεμάτα χάρη, πρόσωπα φωτεινά. Τό πιό τέλειο αισθητικά σύνολο πού έχουμε δει ποτέ. Οί χοροί τους είναι μοντέρνοι, γιατί τό Ίσραήλ τώρα δημιουργεί τήν παράδοσή του. 0ι χορογραφίες, καμωμένες άπό τόν άρχηγό τού συγκροτήματος είναι εμπνευσμένες άπ’ τή χαρά τής νειότης, τή χαρά τής ζωής, σε μιά νέα, ελεύθερη πατρίδα. Εκφράζουν ακριβώς τό πρόσωπο τής νέας γενιάς, ένα πρόσωπο γεμάτο πάθος γιά ζωή, γιά γνώση, γιά δημιουργία. Οί χοροί τους κρατούν λίγα στοιχεία άπό τό παλιό Ισραήλ κι άπό τή βιβλική παράδοση και περισσότερα απ’ τήν παράδοση καί τούς χορούς όλων τών κρατών, όπου έζησαν διεσπαρμένοι οί Ισραηλίτες τόσα χρόνια. Ή ένότητα αύτού τού μοντάζ τών έπιδράσεων είναι άκριβώς ή ποικιλία των στοιχείων τους, ή συνεχής εναλλαγή κι ακόμα τό σφρίγος τόσων λαών πού έρχονται νά μπολιαστούν σ' ένα πανάρχαιο δέντρο. Τό γνωριστικό σημάδι του Ισραήλ είναι αυτός ό παλμός κ ή νεότητα που πλημμυρίζει όλες τις εκδηλώσεις του. «Στή Λευκάδα μπορούμε νά χορεύουμε κάθε βράδυ, όσο θέλετε»  μάς είπαν οί Ισραηλίτες. Και τό κάνανε. Πολύ ένδιαφέρουσες εμφανίσεις έκαναν επίσης ό όμιλος τού πανεπιστημίου τής Ουψάλας (Σουηδία), τό συγκρότημα τραγουδιστών καί χορευτών τής Γαλλίας, «Τροβαδούροι βουρβονέζοι», πού χρησιμοποιούν ωραία παραδοσιακά όργανα κ.ά.

Τό φεστιβάλ τής Λευκάδας ξεκίνησε άπό μια παράτολμη φαντασία. Σήμερα είναι μια ζηλευτή προίγματικότητα καί σέ πολύ λίγον καιρό θάχει άποκτήσει διεθνή ακτινοβολία. Ό κ. Άντώνης Τζεβελέκης έμπνευστής καί έιιψυχωτής τού φεστιβάλ καί όλα τά μέλη της επιτροπής πού μοχθούν όλο τό χρόνο γιά νά τό πραγματοποιήσουν, παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες, παρά τούς δικούς τους επαγγελματικούς περισπασμούς, αξίζουν τά πιο θερμά συγχαρητήρια. Ώρα μία ή δύο μετά τά μεσάνυχτα. Τό φεστιβάλ τέλειωσε γι άπόψε. Τρέχουμε στο έστιατόριο πριν τελειώσει κι ό,τι φαγώσιμο υπάρχει στή Λευκάδα. Στή «Χαρά» έχει στηθεί κιόλας τό γλέντι. Οί Ουγγαρέζοι δείχνουνε χορούς στούς Ισραηλίτες. Αυτοί ci άνθρωποι έχουνε μιά μανία νά βλέπουνε καί νά μαθαίνουνε! Λεπτό δεν πάει χαμένο. 'Αποφασίζουμε νά κατεβούμε όμαδικώς στο «μποσκέτο» ένα μεγάλο περιβόλι πλάι στή θάλασσα, γιά δροσιά. ’Οργανωτές, συγκροτήματα, δημοσιογράφοι, τουρίστες, πιασμένοι άλυσίδα άπ’ τή μέση, ύπό τούς ήχους τής κορνέτας, τού άκορντεόν, τυμπάνων χορδών καί οργάνων προχωρούμε χορεύοντας. Όποιος βρεθεί στο δρόμο, άλλοι μονόι τους. Υποχρεώνεται νά άκολουθήσει. Ή παρέλαση μεγαλώνει έπικινδύνως, ό θόρυβος επίσης. Οί Λευκαδίτες άνοίγουν τά παράθυρα. Τώρα, λές, δεν τό γλυτώνουμε τό κατάβρεγμα! Τί λόγος! Αυτοί, παιδί μου, είναι έπαγγελματίες ξενύχτηδες. 'Αρπάζουνε ό,τι ρούχο βρεθεί μπροστά τους καί μάς γνέφουνε, τραγουδάνε, χαιρετάνε, πηδάνε καί πιάνονται στό χορό. Τό μποσκέτο κατάφωτο. Τραπεζάκια, καρέκλες, δέντρα, γρασίδι μούσκεμα.  Oi Ούγγροι μάς εδειξαν τί σημαίνει δημιουργική διαφύλαξη τής χορευτικής παράδοσης...μεζές, ψυστίκι αράπικο, μπύρες, λευκαδίτικο κρασί. Δυο πίστες, κι ορχήστρες τέσσερες στή διάθεσή μας. Και τί ορχήστρες! Τόσο φιλότιμες που παρακαλάς νά μήν τίς πιάσει πάλι και παίζουν όλες μαζί όπως συνήθως, γιατί κάποτε θά πέσει άγριο ξύλο κι άλλοίμονο στα είρηνιστικά ιδεώδη τού φεστιβάλ. Κάποιος δίπλα μου φώναξε χτες γιά νά τους συμφιλιώσει. « Ε δέ χρειάζεται νά βάλουμε και φράκο τώρα! Αυτό θά πει φεστιβάλ!». Τήν τελευταία λέξη τήν κατάλαβαν όλοι, κάτι ξέρουνε φαίνεται άπό έλληνικά, καί γέλασαν Ικανοποιημένοι συνεχίζοντας δριμυτεροί τό νταβαντούρι. Οί Ισραηλίτες ήρθαν εφοδιασμένοι μέ πλούσιο ελληνικό ρεπερτόριο. Ή Χάβα Ναγκίλα χορεύει πλάι τή Γερακίνα καί φυσικά τά παιδιά του Πειραιά άκολουθούν. "Ολοι, στριμωγμένοι στήν πίστα, προσπαθούν νά χορέψουν άγνωστους κι άνύπαρκτους χορούς, αυτοσχεδιάζουν συνέχεια, μ’ ένα κέφι πού παρασύρει τους πάντας άκόμα καί τους γεροντότερους, που έχουν γίνει μόνιμοι πιά θαμώνες τού μποσκέτου. "Όλοι ζητάνε νά μάθουν τό καλαματιανό καί τό χασάπικο. Δεν τολμάς νά τους δείξεις. Αμέσως σε βομβαρδίζουν μέ φιγούρες δικής τους έμπνεύσεως. Κάποιος αρχηγός θά βγει μονάχος στήν πίστα γιά μιά «μικρή» επίδειξη.Ένας άλλος, θιγμένος στο εθνικό του φιλότιμο, θά σταθεί απέναντι χορεύοντας κάτι δικό του. Ρυθμικά χειροκροτήματα, ζητωκραυγές, μονομαχία γιγάντων. Συναγωνισμός δεξιοτεχνίας, ρώμης, άντοχής. Μέχρις έξαρθρώσεως. Καί νά σκεψτεΐ κανείς ότι αυτά τά παιδιά θαχούνε τό πρωί πρόβες άπ’ τήν άρχή καί θάλασσα καί περιπάτους. Τό βράδυ πάλι πρέπει νάναι σε φόρμα γιά νά χορέψουνε στο φεστιβάλ, κ έχει ό θεός. Μά τί λέω; Στίς έξη έχουμε εκδρομή. Ή ώρα είναι πέντε καί μισή. Μόλις προλαβαίνουμε ν' άλλάξουμε. Τί έκανε λέει; Σώθηκε πάλι ό καφές; Ό Βαλαωρίτης έχει βγάλει τό μαρμάρινο κεφάλι του μέσα άπ τούς κισσούς κι άνασαίνει άδιάφορος τήν πρωινή φρεσκαδούρα. Καλημέρα σας!

 

ΧΡΥΣΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟΥ 

 1964

Υ.Γ. Με αφορμή ένα καινούργιο προβληματισμό για την οργάνωση των γιορτών Λόγου και Τέχνης στη Λευκάδα που έγινε αυτόν το καιρό, αναρτήθηκε αυτό το δυσεύρετο κείμενο του 1964 (σε συνδυασμό με το επόμενο που  επακολουθεί) αφ’ ενός να αποκαλύψει τις εντυπώσεις των συντακτών, αλλά και να δώσει ίσως κάποια καινούργια έμπνευση και να παροτρύνει σε καινούργιες ιδέες ως προς τη συμμετοχή των συγκροτημάτων, αλλά και του κόσμου, και την μετατροπή των γιορτών σ’ ένα πραγματικά  φολκλορικό πανηγύρι λαών.

            Πηγή: Το είδωλο της γης μου (Για την αντιγραφή)

 

ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ Γ. ΒΙΖΥΗΝΟΝ

                                                                  

’'Εχουν ήδη συμπληρωθή εβδομήντα έννιά ολόκληρα χρόνια, σχεδόν αιώνας, από την ήμερα τού θανάτου του Γεωργίου Βιζυηνού (16-4-1890) καί κανείς μας νομίζω, δεν θά μπορούσε νά άμφιβάλλει πώς τή στιγμή αυτή το έργο τοΰ ποιητή, παραμένοντας πάντα επίκαιρο, εξακολουθεί νά συγκινή κάθε ελληνική ψυχή με τήν ίδια ζέση καί ένταση πού συγκινοΰσε καί τότε. Καί τούτο, γιατί τά νοήματα πού περιέχονται σ’ αυτό είναι ιδανικά καί πανανθρώπινα, αιώνια καί ακατάλυτα, άντέχοντας στο πέρασμα τοΰ χρόνου.. Πρόκειται γιά το έργο, πού δέν έχασε τίποτε από τή ζωντάνια καί τήν επικαιρότητά του, τη φρεσκάδα του καί τή συγκίνησή του, τήν αφέλεια καί τή χάρη του, καθώς καί τή γοητεία πού έξασκεϊ στις ψυχές μας, γιά ένα έργο πού αποπνέει τό λατρευτικό άρωμα τή; αγάπης προς τήν πατρίδα καί τή θρησκεία καί τήν ιδέα τοΰ ελληνισμού, πού ριζωμένος στις πανάρχαιες κοιτίδες τής ’Ανατολής καί τής Θράκης ξεριζώθηκε τόσο άδικα καί κατέρχεται ακόμα καί σήμερα εκεί στή μαρτυρική μας Κύπρο.

Μεγάλη λοιπόν είναι ή συγκίνησή μου, πού, μέ πρωτοβουλία τής «Εταιρίας Θρακικών Μελετών» ερχόμαστε σήμερα έδώ μπροστά στον τάφο τοΰ ποιητή νά τον τιμήσω με καί νά θυμηθούμε γιά λίγο τά περασμένα, ξαναζωντανεύοντας, όσο μπορούμε, τή γλυκεία του μορφή, γιατί αξίζει πολύ πάντα νά ανατρέχουμε σέ ποιητικές μορφές, πού κατά κάποιο τρόπο είναι ηγετικές μορφές, εφ’ όσον μέ τό έργο τους έχουν νά προσφέρουν στην ανθρωπότητα πολλά καί σπουδαία μηνύματα. Καί ό Γεώργιος Βιζυηνός ήταν μορφή ποιητική μέ πολλά μηνύματα. Γι’ αυτό καί το έργο του δέν λησμονήθηκε καί θεωρείται επίκαιρο. Όποιοδήποτε τομέα τοΰ έργου του κι’ άν έξετάσωμε, θά δούμε ότι παντού διακρίνεται ή αγάπη του προς τον άνθρωπο καί ό ύμνος του προς τά άνθρωπιστικά ιδεώδη. Τόσο τό ποιητικό του έργο όσο καί τό πεζογραφικό έχει πολλά νά μάς διδάξη.

Ποιός από μάς μπορεί νά ξεχάση ποτέ τό ποίημα εκείνο πού μάς γαλούχησε στά παιδικά μας χρόνια καί μάς συγκινεΐ τόσο ώστε καί σήμερα ακόμη νά περιλαμβάνεται σέ όλα τά επίσημα αναγνωστικά των σχολείων (Δημοτικού καί Γυμνασίου) όταν μιλάη γιά το φαινόμενο τοΰ Αποχωρισμού, ένα φαινόμενο, πού χιλιάδες τώρα χρόνια αποτελεί τή μοίρα τού ‘Έλληνα πού ταξιδεύει, ένα φαινόμενο, πού είναι είναι τόσο δεμένο μέ τή θάλασσα καί τις φουρτούνες της; Μόνο ο Βιζυηνός ξέρει νά δονή τις χορδές τής καρδιάς μας καί πολύ περισσότερο τις παιδικές όταν μέ μία συγκρατημένη θλίψη, πού δέν παραγνωρίζει τή σκληρή πραγματικότητα, λέει:

Φορτούνιασεν ή θάλασσα καί βουρκωθήκαν τά βουνά

είναι βουβά τ’ αηδόνια μας καί τά ούράνια σκοτεινά 

κι ή δόλια μου ή ματιά θολή!

Παιδί μου, ώρα σου καλή !

Στενά δεμένη με τον πόθο του "Ελληνα για τά ταξίδια προς τις χώρες τής γοητείας καί τοϋ μυστηρίου τοΰ άγνωστου, μέ τούς απειράριθμους κινδύνους πού παραμονεύουν σέ κάθε βήμα του τον ανύποπτο ταξιδιώτη, είναι καί ή ξενιτειά, τραγουδημένη από τον Βιζυηνό μέ τρόπο τέτοιο, πού μόνο ένας "Ομηρος μπορούσε να εξύμνηση όταν τον «νόστο» θεωρή ώς βάση τής "Οδύσσειας. Ποιος άπο μάς δεν αναπολεί τον ομηρικό «νόστο» τοΰ Όδυσσέα πού «.ίεμένος καί καπνόν άποθρώσκοντα νοήσαι, ής γαίης θανέειν ίμείρεται», όταν άκούη τούς στίχους τού Βιζυηνοΰ μέ τό ίδιο ακριβώς κεντρικό νόημα τής Οδύσσειας; Μόνο ό Βιζυηνός ήταν ικανός στόν χώρο τής νεοελληνικής ποιήσεως πού έχει θέμα της την ξενητιά νά τήν τραγούδήση μέ τέτοια ανεπανάληπτα λόγια:

 Εψές ο ήλιος έδυε στην άγια μου πατρίδα

κι ένα τού δώσαν μήνυμα σέ θλιβερήν αχτίδα

νά μοΰ τό φέρη εμένα.

'Θέλω νά δώ τήν μάννα μου, τ’ αδέλφια νά φιλήσω

στον τάφο τοΰ πατέρα μου θέλω νά προσκυνήσω.

Βαρέθηκα τά ξένα!

Αλλά και ποιος ακόμα, θά μπορούσε νά ξεχάση ποτέ τά ποίημα εκείνο, πού έθρεψε καί τρέφει τά Ελληνόπουλα άπο τά πρώτα τους βήματα στο σχολείο, όταν γεμάτο μυστικοπάθεια καί πίστη ακλόνητη προς τόν Δημιουργό μας, τραγουδή τήν «Ελπίδα στον Θεό» μέ τούς στίχους:

Κι άν δέν μοΰ μείνη εντός τού κόσμου  

πού ν’ άκουμπήσω, νά σταθώ,

εκεί ψηλά ειν’ ο Θεός μου.  

Πώς ήμπορώ ν’ απελπιστώ;

Πρόκειται γιά ένα ποιητή μέ παιδική καρδιά καί αφέλεια, κυριευμένο από συναισθήματα πατριδολατρίας καί θρησκευτικότητος, πιστό στις παραδόσεις καί τούς θρύλους τού ελληνισμού, ανεπηρέαστο από ξένες διαβρωτικές επιδράσεις, ποιητή καί πεζογράφο μέ γνήσιο ελληνικό φρόνημα γεμάτο από αγνά πατριωτικά αισθήματα, ποιητή μεγαλοπρεπή στήν ταπεινότητά του, ποιητή πού ένοιωσε καί τραγούδησε τήν παιδική ψυχή όσο ελάχιστοι άλλοι "Ελληνες λογοτέχνες, γιατί κι’ αυτός ήταν πάντα «παιδί». Τά. «παιδικά τραγούδια» του είναι ανυπέρβλητα καί έχουν πιά τελεσίδικα παγιωθή στον χώρο τής νεοελληνικής μας γραμματείας ώς κλασσικά στο είδος τους.

Θά, ήταν αδύνατο μέσα στα ελάχιστα χρονικά όρια πού διαθέτομε νά μπορούσαμε νά θίξωμε τόσο τις διάφορες πτυχές τής πολύπαθης ζωής του, όσο καί όλες τις πλευρές τού έργου του. Δέν θά μιλήσωμε λοιπόν γιά τον Βιζυηνό ώς άνθρωπο, όσο ώς λογοτέχνη - ποιητή καί πεζογράφο σέ γενικώτερη τοποθέτηση.

"Οτι υπήρξε πρωτοπόρος στον νεοελληνικό αφηγηματικό λόγο, θαυμάσιος ηθογράφος καί άνατόμος τής ανθρώπινης ψυχής δέν υπάρχει άμφίβολία ότι εξύμνησε την αγάπη προς την μητέρα μέ τόση παραστατικότητα, φαίνεται όχι μόνο από διάφορα ποιήματά του αλλά καί από τά εξαίρετα ψυχολογικά του διηγήματα, όπως είναι «Τό αμάρτημα τής μητρός μου», «Ποιος ήταν ό φονεύς τοΰ αδελφού μου» κ.ά. "Οτι είναι από τούς πρώτους μας λογοτέχνες πού μέσα σέ μιά περίοδο κυριαρχίας τοΰ στείρου καί άγονου .ρομαντισμού κατόρθωσε νά χαράξη δικό του δρόμο, στρέφοντας το ποιητικό ρεύμα στις πηγές τού ελληνισμού, στήν γνήσια λαϊκή έμπνευση των θρύλων καί των παραοόσεών του, είναι αναμφισβήτητο. "Οτι υπήρξε καινοτόμος στήν λαογραφική έρευνα καί πρωτοπόρος στήν ιδεα τής λαογραφίας ώς επιστήμης, έρχεται νά άποδείχθή μόλις τώρα, ύστερα από τήν πρόσφατη ανακάλυψη ένός ανέκδοτου υπομνήματος του προς τό 'Υπουργείο ’Εξωτερικών τό 1885, σχετικού μέ τόν τρόπο τής συλλογής τού λαογραφικοΰ υλικού άπο τά διάφορα Προξενεία τού υπόδουλου ελληνισμού. "Ετσι ο Βιζυηνός μπορεί νά χαρακτηρισθή ώς ένας από τούς προδρόμους τής λαογραφίας, ένας πρωτοπόρος στήν λαογραφική εργασία, πολύ πιο μπροστά από τόν Νικόλαο Πολίτη πού μόλις τό 1909 θά παγιώση επίσημα τήν νέα επιστήμη. "Οτι έκαλλιέργησε όχι μονάχα τήν ποίηση καί τήν πεζογραφία αλλά καί τήν φιλοσοφία καί τήν ψυχολογία καί τήν λογική καί τήν αισθητική μέ ευρύτερη έννοια, άποδεικνύει ότι ήταν πνεύμα, ανήσυχο, ερευνητικό καί καρποφόρο, γιατί οί ανησυχίες τού ποιητή είχαν οπωσδήποτε γόνιμα αποτελέσματα, επιβεβαιώνοντας ότι πραγματικά ήταν πολύμορφη καί πολύτροπη διάνοια.

'Το τέλος του βέβαια δέν ήταν αυτό πού περιμέναμε. ’Άγνωστες είναι οί βουλές τού Κυρίου. ‘Οπωσδήποτε όμως το έργο του ζή, γιατί εξυμνεί ιδέες υψηλές καί άξιοσέβαστες, γιατί είναι γεμάτο από ψυχική εύγένεια, καί άνθρωπιά δύο στοιχεία πού είναι αρκετά ν’ άποτελέσουν τις βάσεις τής ψυχικής γαλήνης καί ευδαιμονίας τού σημερινού ανθρώπου όχι μονάχα γιά τήν τωρινή τρικυμισμένη μας εποχή, αλλά καί γιά όλες τις εποχές. Κι’ αυτό είναι το κυριώτερο μήνυμα τού Βιζυηνού πού βγαίνει από τόν τάφο του τήν στιγμή αυτή πού ή πολύπαθη ψυχή του «άγάλλεται καί χαίρει» βλέποντας μας κοντά του, γιατί καί οί δικές μας ψυχές είναι σφιχτά δεμένες μαζί του καί δέονται στον Παντεπόπτη Κύριο γιά τήν ανάπαυσή του εκεί, στήν αγκαλιά τού Θεού, ένθα «ούκ έστι πόνος ού λύπη ού στεναγμός αλλά ζωή, άτελεύτητος».

Τού Γεωργίου Βιζυηνού, τέκνου των άλησμοντήτων χαμένων πατρίδων τής ’Ανατολής καί τής ηρωικής μας Θράκης, μακαρία ή μνήμη.

                                                                       ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΑΧΑΡΕΑΔΗΣ 1969 

 

     Πηγή: Το είδωλο της γης μου

 

 

H Πνευματική παρουσία καί ακτινοβολία του Αγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν.

Μητροπολίτου Μαυροβουνίου καί Παραθαλασσίας ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ (+2020)

Για τήν Χάρι τοϋ Θεού καί τούς φορείς αύτής καί μάρτυρες δεν υπάρχουν όρια και σύνορα. Τό Άγιον Πνεύμα «οπού θέλει πνεί», σύμφωνα με τό Εύαγγέλιον (Ιω.γ,8). "Ο,τι ισχύει γιά τούς προφήτες, τους αποστόλους καί τούς πάλαι ποτέ λάμψαντες άγιους, εξ ίσου ισχύει καί γιά τούς αγίους τών νεωτέρων χρόνων καί τής εποχής μας. Όντως, σέ κάθε εποχή « ζή Κύριος ό Θεός» ( Γ΄Βασ.ιζ ',1)· ζή καί ενεργεί σέ ολόκληρον τόν κόσμον καί στις άνθρώπινες καρδιές πού άναζητοϋν Αύτόν. Ή Εκκλησία, ώς Σώμα Χριστού, ήτο, είναι καί θά είναι στούς αιώνες «έργαστήριον ζωής» καί «φυτώριον τών αγίων». Ένα άπό τά ψηλαφητά παραδείγματα, περί τού ότι ή εποχή τής άγιότητος καί τών άγίων συμπίπτει με την εποχήν τής Εκκλησίας, αύτή δέ μέ όλην τήν ιστορίαν έως τά έσχατα αύτής, είναι καί ό τιμώμενος άγιος, ό έν άγίοις πατήρ ήμών Νεκτάριος. "Ο άγιος Νεκτάριος δέν είναι ό μοναδικός άγιος τής εποχής μας, εύρίσκεται όμως μεταξύ τών αγίων πού άπέκτησαν τήν μεγαλυτέραν τιμήν καί φήμην στον ορθόδοξον κόσμον σήμερον. Η φήμη αύτή καί ή θαυματουργική παρουσία του διεδόθη άπό δεκαετίες καί στον σερβικόν ορθόδοξον λαόν. Γιά τήν διάδοσι αύτής τής τιμής πρός τόν άγιόν μας, συνέβαλε τά μέγιστα ο μακαριστός πατήρ Ιουστίνος ΙΙόποβιτς, ιδιαιτέρως δέ μέ την συγγραφήν του βιου του και την δημοσίευση αυτού στο δωδεκάτομο έργο του « Οί βίοι τών άγιων». Ακόμη, όμως, και προ τής εκδόσεως του έν λόγω βίου, κατά την δεκαετίαν του 1960 , ευάριθμοι Σέρβοι προσκυνητές είχαν ήδη έλθει στήν Αίγινα γιά νά προσκυνήσουν τά ιερά λείψανα του άγιου Νεκτάριου. Τοιουτοτρόπως, η «οσμή ευωδίας» των λειψάνων του, προοδευτικώς εξηπλώθη και στον δεινώς ταλαίπωρουμενον τότε, έκ μέρους άθεων κομμουνιστών, σερβικόν ορθόδοξον λαόν και μόνον ή είδηση καί πληροφορία ότι στον εικοστόν αιώνα υπάρχουν άγιοι ήτο μία σπουδαία παρηγορία για τους διωκομένους ορθόδοξους χριστιανούς του τόπου μας. Ή φοβερά προπαγάνδα περί τοϋ «νεκροϋ» Θεοΰ και περί τής Εκκλησίας ώς «άποστεομενου καί Μυθοποιημένου υπολείμματος» τοΰ παρελθόντος, είχε κατ’ έκείνην τήν έποχήν πληγώσει καί τραυματίσει πολλές καρδιές πιστών, ιδιαιτέρως δέ τών νέων, καί βεβαίως οί απτές άποδείξεις περί ύπάρξεως άγίων άνθρώπων στον σκοτεινόν εικοστόν αιώνα, κατά πολύ ένίσχυσαν καί χαροποίησαν τις άμφιταλαντευόμενες καρδιές αύτών. Ήδη   μεταξύ δύο πολέμων, είχε διαδοθή μέσω τών Ρώσσων προσφύγων ή φήμη ενός άλλου μεγάλου άγίου τοϋ είκοστοΰ αίώνος, τοΰ άγίου Ίωάννου τής Κροστάνδης. Είχαν, μάλιστα, τυπωθή και βιβλία περί αυτοΰ, οι δε προσφυγές άπό τήν Ρωσσία, μεταξύ αύτών πολλές φορές και αυτόπτες τών γεγονότων μάρτυρες, έδιηγοϋντο τά θαύματα τού κατά τό έτος 1907 άποβιώσαντος άγίου Ίωάννου. Βεβαίως, κατά το πρώτο ήμισυ τοΰ είκοστοΰ αίώνος, υπήρχαν καί εντός τής Σερβίας ικανοί ενάρετοι άνδρες πού έχαιρον φήμης άγιότητος. Ας επιτραπή να μνημονεύσω μεταξύ αύτών τόν άρχιμανδρίτη Συμεών τοΰ Δαϊμπαμπε (Μαυροβουνίου (+1940), μίαν όσίαν άσκήτριαν που προς το τέλος τής ζωής της έκάρη μοναχή, τήν μοναχή Στεφανίδα, την ονομαζομένην Στεΰκα Τζούρτσεβιτς (+1945), στο Μοναστήριον, τον μονάχον Ιάκωβον Άρσοβιτς (+1946), τόν επίσκοπον και μέγαν ιεροκήρυκα Νικόλαον Αχριδών καί Ζήσης (+ 1956 ) τον Ρώσσον πρόσφυγα, τόν μετέπειτα έπίσκοπον στήν Σαγκάη τής Κίνας και στον Άγιον Φραγκίσκο τής Αμερικής, τον Ιωάννη τού San Frangisko (προσφάτως άνακηρυχθέντα άγιον άπό τήν ύπερόριον Ρωσσικήν Εκκλησίαν), τον γνωστόν στήν Ελλάδα μακαριστό γέροντά μας π. Ιουστίνο Πόποβιτς (+1979), κ.ο.κ. 

Δεν είχε λοιπόν χαθή στον σερβικόν λαόν τό περί τής άγιότητος αισθητήριον, ώστε να αδύνατή νά άντιληφθή τά σημεΐα τής άγιότητος τοΰ εξ Αίγίνης νεοφανέντος άγίου. Εξ όσων γνωρίζω, ή πρώτη άμεση «γνωριμία» τοΰ σερβικοΰ  λαοΰ με τον άγιον Νεκτάριον έγινε μέσω μιας εΰσεβοΰς χριστιανής που ιατρευθηκε απο καποιαν νόσον. Τής είχαν φέρει λαδι απο τα λείψανα τοΰ άγιου καί έκ τών υστέρων πήγε νά τόν προσκύνηση στην Αίγινα. ’Έκτοτε, θεώρησε τόν άγιον Νεκτάριον προστάτην τής οικογενείας της. Αφιέρωσε, μάλιστα, στήν "I. Μ. Είσοδίων τής Θεοτοκου Βελιγραδιού, ένα προσκυνητάρι μέ τήν εικόνα τοΰ  άγίου καί κάθε χρόνο ετοίμαζε, κατά τό σέρβικο έθιμο, άρτοκλασία γιά τήν « σλάβα », εορτάζοντας αυτόν μαζί μέ όλην τήν οικογένειαν καί τούς φίλους της. Κατά τήν ιδίαν εποχήν, δηλαδή μετά τό 1970, τό μοναστήρι αύτό είχε γίνει σπουδαίο πνευματικό κέντρο γιά τούς άφυπνισθέντες  άπό τήν πολυετή νάρκη πνευματικής αφασίας νέους τοΰ Βελιγραδιού. "Όλοι αυτοί οί νέοι προσκυνούσαν τό εικόνισμα τοΰ άγίου καί έπληροφοροΰντο τά τοΰ βίου καί τών θαυμάτων αύτοΰ. Έν τώ μεταξύ, είχε κυκλοφορηθή καί ό υπό τοΰ πατρός Ιουστίνου Πόποβιτς συνταχθείς βίος τοΰ άγίου Νεκταρίου. ’Άς σημειωθή, ότι κατά τήν συγγραφήν τοΰ έν λόγω βίου ό μακαριστός Γέροντας, έκτος άπό αύτά τούτα τά έργα τοΰ άγίου Νεκταρίου έμελέτησε τόσο τούς ήδη έν Έλλάδι έκδεδομενους βίους αύτοΰ όσο καί τήν εως τότε δημοσιευμένη ελληνική περί αύτοΰ βιβλιογραφία- στο συγκεκριμένο εγχείρημα τον έβοηθήσαμε καί έμεΐς, τά πνευματικά τέκνα του πού είχαμε προηγουμένως σπουδάσει στήν Ελλάδα καί πολλάκις προσκυνήσει τόν άγιον στήν Αίγινα. Τοιουτοτρόπως, ό υπό τοΰ πατρός Ιουστίνου συγγραφείς βίος τοΰ άγίου Νεκταρίου δέν είναι απλώς μία μετάφραση ενός άπό τούς έως τότε κυκλοφορηθέντες βίους αύτοΰ, άλλά μία κατά Πνευματική παρουσία τοΰ άγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν.  Μια πολύ πρωτότυπη εργασία που θα άξιζε να μεταφρασθή και στα ελληνικά. Στον βίο τοΰ άγίου ό π. Ιουστίνος προσέθεσε καί τήν άπόδοσι στά σέρβικά μερικών χαρακτηριστικών ψυχοφελών αποσπασματων απο τά συγγράμματα του άγιου. Εκτός από τα θαύματα του άγιου πού εύρίσκοντο σημειωμενα στους παλαιοτερους βίους αυτού, ο π. Ιουστίνος άναφέρει καί τήν θαυματουργικήν ίασι ενός Σέρβου ιερέως άπό τή Δυτικήν Γερμανίαν, ό όποιος είχε άρρωστήσει άπό καρκίνο. Πρόκειται περί έναρέτου κληρικού άπό το Ντορτμοϋντ τής Δυτικής Γερμανίας, τοΰ πατρός Τομισλάβ Μάρχοβιτς. Ό ίδιος ιερεύς, ό όποιος έως σήμερον διακονεϊ τήν Εκκλησίαν μέ πολύ ζήλον, διηγήθηκε πώς έδωσε τό λάδι τοΰ άγίου σέ ένα άρρωστο ένορίτη του πού έπίσης έπασχε άπό καρκίνο καί αύτός έγινε καλά. Ακόμη καί οι άδελφές τής Ί.Μ.Τσέλιε, στήν οποία έζησε καί συνέγραψε τόν βίο τοΰ άγίου Νεκταρίου ό π. Ιουστίνος, έτρεφαν τότε καί έως σήμερον τρέφουν ιδιαιτέραν εύλάβειαν προς αύτόν. "Ολο τό μοναστήριον ήλθε μέ τήν ήγουμένη Γερόντισσα Γλυκερία νά προσκυνήση τά ιερά λείψανά του καί έτυχον τής άβραμιαίας φιλοξενίας τοΰ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου "Υδρας, Σπετσών καί Αίγίνης κ. Ιεροθέου καί τών άδελφών τής Μονής "Αγίας Τριάδος Αίγίνης. Τώρα πού ή Χάρι τοΰ Aγίου Νεκταρίου έχει ήδη διαδοθεί σέ όλον τόν σερβικόν λαόν καί όλες τις περιοχές που αύτος διαβιοΐ, έρχονται συχνά στή Μονή τοΰ άγίου Νεκτάριου στην Αίγινα καί πολλοί άλλοι κληρικοί, μοναχοί καί πιστοί ορθοδοξοι Σέρβοι για να πάρουν τήν εύλογίαν του καί νά άσπαστοΰν τήν άγίαν κάραν του. Εν κατακλεΐδι τής παρούσης συντόμου έπισκοπήσεως τής κεχαριτοίμενης παρουσίας τοΰ άγίου πατρός ήμών Νεκταρίου στήν Σερβίαν, αναφέρω και τήν σπουδαία θεολογικο-ίστορικήν πραγματείαν  «Ό άγιος Νεκτάριος ώς ιστορικός τής Εκκλησίας», τήν οποίαν συνέγραψε και κατά το έτος 1975 έδημοσίευσεν στό περιοδικον Μπογκοσλόβλιε ό νΰν Μητροπολίτης Ερζεγοβίνης κ. Αθανάσιος. Ή εν λόγω μελέτη αποτελεί αναντίρρητα μία σημαντική συμβολή γιά τήν μελέτην τοΰ μεγάλου πνευματικού καί θεολογικοΰ έργου τοΰ άγίου Νεκταρίου καί τήν αυθεντικήν παρουσίαση αύτοΰ στον ορθόδοξον σερβικόν λαόν. ΙΙέραν τούτων, ας σημειωθή ότι εσχάτως ό άγιος Νεκτάριος «ομιλεί» στην ψυχήν τοΰ σερβικοΰ λαού καί διά τοΰ προς τιμήν τής Παναγίας Θεοτόκου θαυμάσιου ύμνου του «Αγνή παρθένε δέσποινα». Μετά πολλής ευλάβειας καί ενθουσιασμού, οί χορωδίες τών ιερατικών σχολών μας και οί νεοσύστατες βυζαντινές χορωδίες από νέους τών περιοχών τοΰ Βελιγραδιού, Νόβι Σάντ, Τσετίγκνιε  καί άλλαχού, ψάλλουν ήδη, κατά τον άγιορειτικόν τρόπον, καί μάλιστα συχνάκις στα ελληνικά, τόν συγκεκριμένον ύμνον τοΰ άγίου Νεκταρίου, ό όποιος φανερώνει όλο τό βάθος τής θεοπνεύστου εμπειρίας τοΰ άγιου και τής μέσω αυτής εισδύσεως του στο μυστήριον τής ένανθρωπήσεως τοΰ Θεοΰ Λόγου καί στο θαύμα τής Παναγίας Μητρός Του. Έκ τών ολίγων λεχθέντων, περί τής πνευματικής παρουσίας τοΰ άγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν, καταφαίνεται σαφώς ότι ό κεχαριτωμένος βίος αυτού εξακολουθεί να γράφεται, θεανθρωπίνω τώ τρόπω, σέ όλα τά πέρατα τής όρθοδόξου οικουμένης.

                                          Άγιε Νεκτάριε, πρέσβευε υπέρ ήμών τών αμαρτωλών!       

                                                                         

                                                                      Τραγούδι στον Άγιο Νεκτάριο-Danica Nikić

 Από την ομιλία του Μακαριστού Επισκόπου που έλαβε χώρα στο Συνέδριο για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Αγίου, στην                                                                        "Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Αιγίνης, το 1996.

 

O Φίλιππος της Αγγλίας Δούκας της Υόρκης 

                                                               

O Πρίγκιπας Φίλιππος Μαουντμπάττεν Δούκας του Εδιμβούργου, σύζυγος της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ Ουίνδσορ της Μεγάλης Βρετανίας, γνωστός και ως «άτακτος» πρίγκιπας, έχει ελληνική καταγωγή, αφού γονείς του ήταν ο πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας και η πριγκίπισσα Αλίκη, κόρη του μαρκήσιου Λούντβιχ Μπάττενμπεργκ. Γεννήθηκε στις 10-6-1921 στα ανάκτορα του Μον Ρεπό της Κέρκυρας και βαφτίστηκε χριστιανός ορθόδοξος. Είναι γραμμένος στα βιβλία του ληξιαρχείου του Δήμου Κερκυραίων. Ποτέ στα χρόνια της βασιλείας της η Ελισάβετ (από το 1952) δεν επισκέφθηκε την Ελλάδα, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα και απ’ ότι φαίνεται ούτε ο Φίλιππος κατόρθωσε να την πείσει για μια τέτοια επίσκεψη, παραμένοντας άγνωστο αν είχε και ο ίδιος ενδιαφέρον για κάτι τέτοιο. Η μοναδική φορά που βρέθηκαν μαζί πάνω στον βράχο της Ακρόπολης, ήταν σε επίσκεψη που πραγματοποίησαν στις 8-12-1950 με την Ελισάβετ ως διάδοχο και έτυχαν ιδιαίτερης υποδοχής. Εκείνο το ταξίδι-περιοδεία του ζεύγους συνδυάστηκε με επίσκεψη στο μικρό ναό των Αγίων Ελισάβετ και Φιλίππου στη Νίκαια της Αττικής, που κτίσθηκε προς τιμή τους από τον Παναγιώτη Δ.Αλμπάνη (που τους υποδέχθηκε και ως αντιδήμαρχος), ο οποίος στο μικρασιατικό υπηρετούσε στο Ιππικό υπό τις διαταγές του πρίγκιπα Ανδρέα και διατηρούσε αισθήματα θαυμασμού και ευγνωμοσύνης για το πρόσωπο του. Ο τέταρτος γιος του Γεωργίου Α΄ ο πρίγκιπας Ανδρέας (1882-1944) κατηγορήθηκε ως γνωστόν για τη στάση του ως διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού το 1922.Ο Ανδρέας μετά την επικράτηση του Επανάστασης του 1922 Γονατά-Πλαστήρα παρέμεινε αποκλεισμένος με την Αλίκη και τον μικρό Φίλιππο στο Μον Ρεπό, το οποίο ήταν στην ιδιοκτησία του. Αργότερα μεταφέρθηκε στην Αθήνα και στις 3-12-1922 πέρασε από μονοήμερη δίκη, όπου καθαιρέθηκε και στη συνέχεια εξορίσθηκε δια βίου από την Ελλάδα. Αυτός φαίνεται ότι ήταν ο λόγος που ο Φίλιππος «έκοψε» κάθε επαφή με την χώρα όπου την οποία γεννήθηκε. Στο Παρίσι που κατέφυγε με την οικογένειά του ο Ανδρέας, εξέδωσε το 1928 βιβλίο με τίτλο «Δορύλαιον-Σαγγάριος 1921»  όπου δικαιολογείται για εκείνη τη στάση του, αλλά και παραθέτει γενικότερες σκέψεις του ίδιου και του πρίγκηπα αδελφού του Νικολάου για την μικρασιατική εκστρατεία. To 1926 έξι ετών περίπου, βρίσκουμε τον Φίλιππο σε μια επίσκεψη που κάνει με την εξόριστη γιαγιά του Βασίλισσα της Ελλάδας Όλγα στην Δανία, όπου βρίσκεται καταδιωγμένη μετά την Επανάσταση των Ερυθρών, η Μεγάλη Δούκισσα Όλγα της Ρωσίας, αδελφή του Τσάρου Νικόλαου Β΄. Το 1928 ο Φίλιππος πηγαίνει σχολείο στο Παρίσι και το 1929, λόγω ψυχολογικών προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε η μητέρα του και συμβατικού χωρισμού των γονιών του, αναλαμβάνει την κηδεμονία του ο αδελφός της μητέρας του Γεώργιος Μπαουντμπάττεν, ο οποίος, τον έστειλε οικότροφο σε φημισμένο σχολείο στην Αγγλία. Δυο χρόνια αργότερα, το 1933, βρίσκεται στο Μπάττεν της Γερμανίας στη Σχολή του Σάλεμ. Το 1935 με την παλινόρθωση της μοναρχίας στην Ελλάδα, ο Ανδρέας αποκαταστάθηκε με τον βαθμό του αντιστράτηγου. Στην Ελλάδα ήρθε για πρώτη φορά την 25 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και ο δεκατετράχρονος Φίλιππος, στη τελετή του επαναπατρισμού και ενταφιασμού στο Τατόι, των σωρών του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και της Σοφίας. Στη συνέχεια θα επιστρέψει στην Αγγλία. Με την μητέρα του θα συναντηθεί πάλι το 1937 σε μια τελετή κηδείας στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Πάλι θα βρεθεί στην Αθήνα το 1938 με τον πατέρα του στους γάμους του Παύλου με την Φρειδερίκη. Εν τω μεταξύ η μητέρα του Αλίκη που είχε αποκατασταθεί η υγεία της και είχε ήδη από χρόνια βαφτιστεί ορθόδοξη, αποφασίζει να επιστρέψει στην Αθήνα το 1938 και να αναπτύξει φιλανθρωπικό έργο, ζώντας ιδιωτικά εκτός της βασιλικής αυλής, με την προοπτική και ο Φίλιππος να επιστρέψει στην Ελλάδα μετά το πέρας των σπουδών του, λόγω των δικαιωμάτων του στον βασιλικό θρόνο. Ύστερα από σύντομη παραμονή στην Αθήνα και λόγω του επικείμενου πολέμου, το 1939 επιστρέφει με τον Φίλιππο στην Αγγλία, για να φοιτήσει στην Σχολή Δοκίμων του Βασιλικού Ναυτικού, αλλά και πάλι επιστρέφει στην Αθήνα στο τέλος Αυγούστου το 1939 μαζί του, αποφασισμένη να εντάξει τον Φίλιππο στο ελληνικό βασιλικό περιβάλλον. Με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία την 1^η Σεπτεμβρίου 1939, τέθηκε πάλι το δίλημμα της επιστροφής στην Αγγλία. Τελικά η Αλίκη, διχασμένη ανάμεσα σε δυο αντίπαλα στρατόπεδα (οι κόρες της είχαν παντρευτεί Γερμανούς πρίγκιπες) αποφάσισε να στείλει τον Φίλιππο πίσω στην Αγγλία στη Σχολή Δοκίμων, ενώ αυτή παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ελλάδα, οργανώνοντας φιλανθρωπική και εθνική δράση. Στα χρόνια του πολέμου ο Φίλιππος ως δόκιμος στο Βασιλικό ναυτικό, παίρνει μέρος σε αποστολές, όπως στη Μάχη της Κρήτης, ενώ επισκέπτονταν συχνά τη γιαγιά του Βικτωρία στο παλάτι, όπου γνώρισε την Ελισάβετ. Μετά το πέρας του πολέμου το 1947, αποκήρυξε τα δικαιώματά του στο θρόνο της Ελλάδας και πολιτογραφήθηκε Βρετανός για να συνεχίσει την καριέρα του στο Ναυτικό και από Φίλιππος της Ελλάδος έγινε Φίλιππος Μαουντμπάττεν. Ο πατέρας του Ανδρέας εν τω μεταξύ, είχε πεθάνει το 1944. Στις 20 Νοεμβρίου 1947  ο Φίλιππος ανθυποπλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού παντρεύεται την Ελισάβετ Β΄ Ουίνδσορ, διάδοχο του θρόνου, στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, και σε ένα χρόνο έρχεται στον κόσμο ο Κάρολος. Μετά τον γάμο του Φιλίππου, η μητέρα του Αλίκη αποσύρθηκε στη Τήνο όπου ιδρύει την «Χριστιανική Αδελφότητα του Ελέους» και στη συνέχεια την μεταφέρει στην Αττική, ενώ δεν σταματά να ταξιδεύει. Στη τελετή στέψης της Ελισάβετ Β΄, κλέβει την παράσταση εμφανιζόμενη με το γκρίζο ράσο της Αδελφής του Ελέους. Την ξαναβρίσκουμε με αυτή την περιβολή στην Αθήνα το 1962 στους γάμους της Σοφίας με τον Χουάν Κάρλο και του Κωνσταντίνου με την Άννα-Μαρία το 1964. Πέθανε το βράδυ της 5^ης Δεκεμβρίου 1969 ενώ φιλοξενούνταν στα βρετανικά ανάκτορα. Το 1988 έγινε η μετακομιδή του σωρού της από την Αγγλία στην Ιερουσαλήμ (στο μοναστήρι της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής). Ο Φίλιππος για διπλωματικούς λόγους δεν μπόρεσε να παρευρεθεί. Φαίνεται λοιπόν, ότι ενώ οι δεσμοί του βασιλικού ζεύγους με την χώρα μας ήταν τόσο έντονοι, άλλοι κατά καιρούς λόγοι συνετέλεσαν να μην έχει ως σήμερα επισκεφτεί το βασιλικό ζεύγος της Αγγλίας, επίσημα την Ελλάδα.

Επαναφέρεται το άρθρο λόγω  επικαιρότητας, με δυο διευκρινήσεις.

1.Ο πατέρας του Φιλίππου πρίγκιπας Ανδρέας, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του Μικρασιατικού μετώπου και αυτό τον τιμά ιδιαίτερα. Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε. Μόνο που δεν ήταν έτσι. Ο πρίγκιπας απολάμβανε πριγκιπικό ύπνο, ένα τέταρτο πριν πέσει το τουρκικό μέτωπο, σύμφωνα με τον Κεμάλ που έδινε τόσο περίπου χρόνο αντίστασης. Έτσι, όταν κλήθηκε το εφεδρικό σώμα του πρίγκιπα να συμβάλλει στις τελικές επιχειρήσεις, αυτός αγόραζε τον ύπνο της ευτυχίας του, όπως ανέφερε  ο υπασπιστής του Γονατάς. Για το λόγο αυτό, δικάστηκε μετά την καταστροφή, του αφαιρέθηκαν οι βαθμοί και αποκαταστάθηκε αργότερα, όταν επανήλθε η βασιλεία. Αυτά, για τους φίλους του Βασιλικού θεσμού που λέγεται ότι μπορεί πάλι να μας ξανασώσει από τους 300.

2.Όσο για την Ελισάβετ, τι να πούμε; Πότε δεν είχε έλξη ιδιαίτερη για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της, ούτε βέβαια επηρεάστηκε από τον σύζυγο της που ζούσε στη σκιά της. Ο ρόλος της στο Κυπριακό, ήταν άλλωστε αρκετός για να παραμένει πάντα αποστασιοποιημένη από τα Ελληνικά. 

          Πηγή:Leovard Το είδωλο της γης μου

 

«Θέλει αρετή και τόλμη το καλό τραγούδι»

Ο Σταύρος Ξαρχάκος, είναι ο τελευταίος της μεγάλης συνθετικής τριάδας του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού που τα τραγούδια του μεγαλούργησαν κυρίως στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Τι κι αν και αυτός μολύνθηκε από το κομματικό σαράκι για ένα μικρό ευτυχώς διάστημα, η σχέση του μαζί μας είναι σχέση συναισθήματος και θαυμασμού. Και οι τρεις μεγάλοι συνθέτες, πάρα τις όποιες αδυναμίες τους, πρώτιστα και κύρια θα μείνουν οι μεγάλοι μουσουργοί της σύγχρονης Ελλάδας. Ο Ξαρχάκος, συνεχίζει ακόμη, στυλοβάτης μιας παλιάς μουσικής μνήμης, μπολιασμένης για πάντα με τον ιό μιας αυθεντικής Ελλάδας χωρίς τη μάσκα της υποκρισίας και της ψευτιάς, που τραγουδούσε την «Άπονη Ζωή», τη «Δραπετσώνα», τη «Φτωχολογιά»,  το «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» και κυρίως τραγούδια από το «Μεγάλο μας Τσίρκο» και το «Ρεμπέτικο», τόσο επίκαιρα και τόσο προφητικά για τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε. 

                                                                     Από την συναυλία προς τιμή του Γρ.Μπιθικώτση 25-6-1984

                                                                                        Ανέκδοτη φωτο από εκείνη τη συναυλία 

 

 Να γίνουμε όλοι ελληνόβλαχοι...

Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία των ανθρώπων που πρέπει κανείς να πάρει μεγάλες αποφάσεις που μπορεί να σημαδέψουν τη ζωή του και να αλλάξουν την μοίρα του. Για παράδειγμα, σερφάροντας στο διαδίκτυο, βρίσκεται κανείς μπροστά σε μια μεγάλη ...πρόκληση των ημερών μας που η διαφημιστική της παρότρυνση είναι αναρτημένη παντού. «Μάθετε Βλάχικα» ή «Η εκμάθηση της Βλάχικης γλώσσας». Τι είναι τούτο πάλι το "φρούτο" και πως δικαιολογείται; Θα προσπαθήσω να δώσω μια εξήγηση αφήνοντας ελεύθερη τη φαντασία μου να ταξιδέψει.

Τι ακριβώς γίνεται εδώ; Είναι απλώς μια παρότρυνση για ενασχόληση ή κάτι άλλο; Αφού λοιπόν μάθαμε τη δική μας γλώσσα άπταιστα, παίζοντας στα δάχτυλα το συντα-χτικιό και τη γραμματική από τα μηνύματα εξόδου των SMS και τη φιμώσαμε προσωρινά ή ίσως και μόνιμα, με τα κορονοφίμωτρα, αφού πήραμε τα Profisiency, τα Κέιμπριτζ, τα πτυχία του Γκαίτε και της Σορβόννης, και τα κρεμάσαμε στα σαλόνια, έφτασε η μεγάλη στιγμή να μάθουμε και βλάχικα!!! Σε τι θα μας χρειαστούν τα  βλάχικα;  Μέχρι τώρα αγαπούσαμε τους βλάχους, αλλά όχι τόσο τη βλάχικη. Ο όρος βλάχος, χρησιμοποιείτο για τον προσδιορισμό των εκλατινισμένων κατοίκων της Βαλκανικής. Από το 162 π.Χ όταν στη μάχη της Πύδνας ηττήθηκε ο τελευταίος Μακεδόνας βασιλιάς Περσέας από τους Ρωμαίους και άρχισε η ρωμαϊκή διείσδυση, ως τα χρόνια του Ιουστινιανού και για πάνω από 7 αιώνες, επικράτησε στη Β. Ελλάδα αλλά και την Κεντρική Βαλκανική, το λατινικό γλωσσικό ιδίωμα, σε νομαδικούς πληθυσμούς που ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Ό,τι παρόμοιο άφησε με την ελληνική γλώσσα, η προέλαση του Μ. Αλέξανδρου στην Ανατολή για 200 χρόνια.  Αργότερα, η ομοιότητα της βλάχικης αυτής γλώσσας με τα ρουμάνικα που είναι λατινογενής γλώσσα, έδωσε την αφορμή και τη δολιότητα να γίνει προσπάθεια προσεταιρισμού των βλάχων για να χαρακτηριστούν ως μειονότητα. Αυτό δεν πέρασε ευτυχώς στην κοιμωμένη Ελλάδα, γιατί και οι ίδιοι οι βλάχοι αντέδρασαν.

Οι Βλάχοι δίγλωσσοι, είναι ως γνωστόν οι μεγαλύτεροι Έλληνες. Είναι ασύλληπτη η προσφορά τους στην πατρίδα. Τα πιο μεγάλα ονόματα στην ιστορία των ευεργετών και του απόδημου ελληνισμού στα Βαλκάνια, άλλα και στην ελληνική ιστορία, είναι βλάχικα. Ας θυμηθούμε μερικά. Ο Ρήγας Φεραίος, ο Νικοτσάρας, ο Γιωργάκης Ολύμπιος, ο Καρατάσος, ο Γέρο Δήμος του δημοτικού τραγουδιού, ο Παπάζογλου που υποκίνησε τα Ορλωφικά, ο Γρίβας, ο Σίνας, ο Αβέρωφ,  ο Δούμπος, ο Στράτος, ο Στουρνάρας, ο Καραϊσκάκης, ο ιστορικός του 21 και αγωνιστής Κασομούλης, κ.ά πολλοί. 

Όσο για χωριά και πολιτείες, διάσπαρτοι παντού.  Ενδεικτικά να αναφέρουμε, την έντονη παρουσία τους στα Γρεβενά, στη Σιάτιστα, στις Σέρρες, στη Κλεισούρα, στη Βλάστη, στα Τρίκαλα, στη Καρδίτσα, στο Ζαγόρι, στη Ζαγορά, στο Ξηρόμερο, στη Καστοριά, στις Πρέσπες, στη Κορυτσά, στο Πισωδέρι, στη Βέροια, στο Μοναστήρι (Vitola) κυρίως στη περίφημη Μοσχόπολη της Βορείου Ηπείρου, που καταστράφηκε από τους τουρκαλβανούς μετά τα Ορλωφικά και οι κάτοικοι της πλημμύρισαν όλη την κεντρική Ευρώπη. Οι διανοούμενοι βλάχοι της βαλκανικής διασποράς του 18ου αιώνα(οι Σέρβοι τους λένε Τσιντάρους) έγραψαν πριν την Επανάσταση (που δεν τέλειωσε ακόμη) ελληνικά βιβλία, γραμματική, λεξικά, θούρια, και ποιήματα πατριωτικά, για να διαδώσουν την ελληνική παιδεία. 

Έτσι σκέφτηκα, ότι αν μαζί με τη γλώσσα μπολιαστούμε και με την αγάπη για την πατρίδα που χάνεται, εννοώ την αγάπη που είχαν εκείνοι οι περήφανοι Έλληνόβλαχοι, τότε όλοι να μάθουμε οσονούπω τα βλάχικα, μήπως αναστήσουμε και την κοιτίδα των Βλάχων τη Μοσχόπολη που στα μέσα του 18^ου αιώνα είχε δική της Ελληνική Ακαδημία, την λαμπρότερη βιβλιοθήκη των βαλκάνιων και το δεύτερο ελληνικό τυπογραφείο μετά από εκείνο της Κωνσταντινούπολης.

Παρ’ όλα αυτά, μετά τον πρώτο ενθουσιασμό, προσπάθησα να δώσω και άλλη εξήγηση σ' αυτή τη διαφημιστική επιμονή, μέχρι που τελικά κατέληξα μάλλον σε ένα καινούργιο συμπέρασμα, πριν κάποιος μας διευκρινίσει καλύτερα το λόγο της εκμάθησής μιας συμπαθούς μεν, αλλά πεθαμένης πλέον γλώσσας. Έτσι σκέφτηκα ότι η βλάχικη είναι η γλώσσα των ελευθέρων βουνών, και επειδή με αυτά που μας ετοιμάζουν, στην επερχόμενη Νέα Εποχή, εκεί θα καταφύγουμε όλοι, για να αρχίσουμε πάλι τον πολιτισμό από την ρίζα του ραδικιού, η εκμάθησή της θα ήταν ίσως μια μοναδική ευκαιρία προσαρμογής και επιβίωσής μας. Άρα, βουρ, όλοι μαζί για το νέο μας πτυχίο.

 

                                                                               Η νέα μόδα σε μια παραλλαγή μιας γελοιογραφίας του ΑΡΚΑ

            Πηγή: Το είδωλο της γης μου