H Πνευματική παρουσία καί ακτινοβολία του Αγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν.

Μητροπολίτου Μαυροβουνίου καί Παραθαλασσίας ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ (+2020)

Για τήν Χάρι τοϋ Θεού καί τούς φορείς αύτής καί μάρτυρες δεν υπάρχουν όρια και σύνορα. Τό Άγιον Πνεύμα «οπού θέλει πνεί», σύμφωνα με τό Εύαγγέλιον (Ιω.γ,8). "Ο,τι ισχύει γιά τούς προφήτες, τους αποστόλους καί τούς πάλαι ποτέ λάμψαντες άγιους, εξ ίσου ισχύει καί γιά τούς αγίους τών νεωτέρων χρόνων καί τής εποχής μας. Όντως, σέ κάθε εποχή « ζή Κύριος ό Θεός» ( Γ΄Βασ.ιζ ',1)· ζή καί ενεργεί σέ ολόκληρον τόν κόσμον καί στις άνθρώπινες καρδιές πού άναζητοϋν Αύτόν. Ή Εκκλησία, ώς Σώμα Χριστού, ήτο, είναι καί θά είναι στούς αιώνες «έργαστήριον ζωής» καί «φυτώριον τών αγίων». Ένα άπό τά ψηλαφητά παραδείγματα, περί τού ότι ή εποχή τής άγιότητος καί τών άγίων συμπίπτει με την εποχήν τής Εκκλησίας, αύτή δέ μέ όλην τήν ιστορίαν έως τά έσχατα αύτής, είναι καί ό τιμώμενος άγιος, ό έν άγίοις πατήρ ήμών Νεκτάριος. "Ο άγιος Νεκτάριος δέν είναι ό μοναδικός άγιος τής εποχής μας, εύρίσκεται όμως μεταξύ τών αγίων πού άπέκτησαν τήν μεγαλυτέραν τιμήν καί φήμην στον ορθόδοξον κόσμον σήμερον. Η φήμη αύτή καί ή θαυματουργική παρουσία του διεδόθη άπό δεκαετίες καί στον σερβικόν ορθόδοξον λαόν. Γιά τήν διάδοσι αύτής τής τιμής πρός τόν άγιόν μας, συνέβαλε τά μέγιστα ο μακαριστός πατήρ Ιουστίνος ΙΙόποβιτς, ιδιαιτέρως δέ μέ την συγγραφήν του βιου του και την δημοσίευση αυτού στο δωδεκάτομο έργο του « Οί βίοι τών άγιων». Ακόμη, όμως, και προ τής εκδόσεως του έν λόγω βίου, κατά την δεκαετίαν του 1960 , ευάριθμοι Σέρβοι προσκυνητές είχαν ήδη έλθει στήν Αίγινα γιά νά προσκυνήσουν τά ιερά λείψανα του άγιου Νεκτάριου. Τοιουτοτρόπως, η «οσμή ευωδίας» των λειψάνων του, προοδευτικώς εξηπλώθη και στον δεινώς ταλαίπωρουμενον τότε, έκ μέρους άθεων κομμουνιστών, σερβικόν ορθόδοξον λαόν και μόνον ή είδηση καί πληροφορία ότι στον εικοστόν αιώνα υπάρχουν άγιοι ήτο μία σπουδαία παρηγορία για τους διωκομένους ορθόδοξους χριστιανούς του τόπου μας. Ή φοβερά προπαγάνδα περί τοϋ «νεκροϋ» Θεοΰ και περί τής Εκκλησίας ώς «άποστεομενου καί Μυθοποιημένου υπολείμματος» τοΰ παρελθόντος, είχε κατ’ έκείνην τήν έποχήν πληγώσει καί τραυματίσει πολλές καρδιές πιστών, ιδιαιτέρως δέ τών νέων, καί βεβαίως οί απτές άποδείξεις περί ύπάρξεως άγίων άνθρώπων στον σκοτεινόν εικοστόν αιώνα, κατά πολύ ένίσχυσαν καί χαροποίησαν τις άμφιταλαντευόμενες καρδιές αύτών. Ήδη   μεταξύ δύο πολέμων, είχε διαδοθή μέσω τών Ρώσσων προσφύγων ή φήμη ενός άλλου μεγάλου άγίου τοϋ είκοστοΰ αίώνος, τοΰ άγίου Ίωάννου τής Κροστάνδης. Είχαν, μάλιστα, τυπωθή και βιβλία περί αυτοΰ, οι δε προσφυγές άπό τήν Ρωσσία, μεταξύ αύτών πολλές φορές και αυτόπτες τών γεγονότων μάρτυρες, έδιηγοϋντο τά θαύματα τού κατά τό έτος 1907 άποβιώσαντος άγίου Ίωάννου. Βεβαίως, κατά το πρώτο ήμισυ τοΰ είκοστοΰ αίώνος, υπήρχαν καί εντός τής Σερβίας ικανοί ενάρετοι άνδρες πού έχαιρον φήμης άγιότητος. Ας επιτραπή να μνημονεύσω μεταξύ αύτών τόν άρχιμανδρίτη Συμεών τοΰ Δαϊμπαμπε (Μαυροβουνίου (+1940), μίαν όσίαν άσκήτριαν που προς το τέλος τής ζωής της έκάρη μοναχή, τήν μοναχή Στεφανίδα, την ονομαζομένην Στεΰκα Τζούρτσεβιτς (+1945), στο Μοναστήριον, τον μονάχον Ιάκωβον Άρσοβιτς (+1946), τόν επίσκοπον και μέγαν ιεροκήρυκα Νικόλαον Αχριδών καί Ζήσης (+ 1956 ) τον Ρώσσον πρόσφυγα, τόν μετέπειτα έπίσκοπον στήν Σαγκάη τής Κίνας και στον Άγιον Φραγκίσκο τής Αμερικής, τον Ιωάννη τού San Frangisko (προσφάτως άνακηρυχθέντα άγιον άπό τήν ύπερόριον Ρωσσικήν Εκκλησίαν), τον γνωστόν στήν Ελλάδα μακαριστό γέροντά μας π. Ιουστίνο Πόποβιτς (+1979), κ.ο.κ. 

Δεν είχε λοιπόν χαθή στον σερβικόν λαόν τό περί τής άγιότητος αισθητήριον, ώστε να αδύνατή νά άντιληφθή τά σημεΐα τής άγιότητος τοΰ εξ Αίγίνης νεοφανέντος άγίου. Εξ όσων γνωρίζω, ή πρώτη άμεση «γνωριμία» τοΰ σερβικοΰ  λαοΰ με τον άγιον Νεκτάριον έγινε μέσω μιας εΰσεβοΰς χριστιανής που ιατρευθηκε απο καποιαν νόσον. Τής είχαν φέρει λαδι απο τα λείψανα τοΰ άγιου καί έκ τών υστέρων πήγε νά τόν προσκύνηση στην Αίγινα. ’Έκτοτε, θεώρησε τόν άγιον Νεκτάριον προστάτην τής οικογενείας της. Αφιέρωσε, μάλιστα, στήν "I. Μ. Είσοδίων τής Θεοτοκου Βελιγραδιού, ένα προσκυνητάρι μέ τήν εικόνα τοΰ  άγίου καί κάθε χρόνο ετοίμαζε, κατά τό σέρβικο έθιμο, άρτοκλασία γιά τήν « σλάβα », εορτάζοντας αυτόν μαζί μέ όλην τήν οικογένειαν καί τούς φίλους της. Κατά τήν ιδίαν εποχήν, δηλαδή μετά τό 1970, τό μοναστήρι αύτό είχε γίνει σπουδαίο πνευματικό κέντρο γιά τούς άφυπνισθέντες  άπό τήν πολυετή νάρκη πνευματικής αφασίας νέους τοΰ Βελιγραδιού. "Όλοι αυτοί οί νέοι προσκυνούσαν τό εικόνισμα τοΰ άγίου καί έπληροφοροΰντο τά τοΰ βίου καί τών θαυμάτων αύτοΰ. Έν τώ μεταξύ, είχε κυκλοφορηθή καί ό υπό τοΰ πατρός Ιουστίνου Πόποβιτς συνταχθείς βίος τοΰ άγίου Νεκταρίου. ’Άς σημειωθή, ότι κατά τήν συγγραφήν τοΰ έν λόγω βίου ό μακαριστός Γέροντας, έκτος άπό αύτά τούτα τά έργα τοΰ άγίου Νεκταρίου έμελέτησε τόσο τούς ήδη έν Έλλάδι έκδεδομενους βίους αύτοΰ όσο καί τήν εως τότε δημοσιευμένη ελληνική περί αύτοΰ βιβλιογραφία- στο συγκεκριμένο εγχείρημα τον έβοηθήσαμε καί έμεΐς, τά πνευματικά τέκνα του πού είχαμε προηγουμένως σπουδάσει στήν Ελλάδα καί πολλάκις προσκυνήσει τόν άγιον στήν Αίγινα. Τοιουτοτρόπως, ό υπό τοΰ πατρός Ιουστίνου συγγραφείς βίος τοΰ άγίου Νεκταρίου δέν είναι απλώς μία μετάφραση ενός άπό τούς έως τότε κυκλοφορηθέντες βίους αύτοΰ, άλλά μία κατά Πνευματική παρουσία τοΰ άγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν.  Μια πολύ πρωτότυπη εργασία που θα άξιζε να μεταφρασθή και στα ελληνικά. Στον βίο τοΰ άγίου ό π. Ιουστίνος προσέθεσε καί τήν άπόδοσι στά σέρβικά μερικών χαρακτηριστικών ψυχοφελών αποσπασματων απο τά συγγράμματα του άγιου. Εκτός από τα θαύματα του άγιου πού εύρίσκοντο σημειωμενα στους παλαιοτερους βίους αυτού, ο π. Ιουστίνος άναφέρει καί τήν θαυματουργικήν ίασι ενός Σέρβου ιερέως άπό τή Δυτικήν Γερμανίαν, ό όποιος είχε άρρωστήσει άπό καρκίνο. Πρόκειται περί έναρέτου κληρικού άπό το Ντορτμοϋντ τής Δυτικής Γερμανίας, τοΰ πατρός Τομισλάβ Μάρχοβιτς. Ό ίδιος ιερεύς, ό όποιος έως σήμερον διακονεϊ τήν Εκκλησίαν μέ πολύ ζήλον, διηγήθηκε πώς έδωσε τό λάδι τοΰ άγίου σέ ένα άρρωστο ένορίτη του πού έπίσης έπασχε άπό καρκίνο καί αύτός έγινε καλά. Ακόμη καί οι άδελφές τής Ί.Μ.Τσέλιε, στήν οποία έζησε καί συνέγραψε τόν βίο τοΰ άγίου Νεκταρίου ό π. Ιουστίνος, έτρεφαν τότε καί έως σήμερον τρέφουν ιδιαιτέραν εύλάβειαν προς αύτόν. "Ολο τό μοναστήριον ήλθε μέ τήν ήγουμένη Γερόντισσα Γλυκερία νά προσκυνήση τά ιερά λείψανά του καί έτυχον τής άβραμιαίας φιλοξενίας τοΰ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου "Υδρας, Σπετσών καί Αίγίνης κ. Ιεροθέου καί τών άδελφών τής Μονής "Αγίας Τριάδος Αίγίνης. Τώρα πού ή Χάρι τοΰ Aγίου Νεκταρίου έχει ήδη διαδοθεί σέ όλον τόν σερβικόν λαόν καί όλες τις περιοχές που αύτος διαβιοΐ, έρχονται συχνά στή Μονή τοΰ άγίου Νεκτάριου στην Αίγινα καί πολλοί άλλοι κληρικοί, μοναχοί καί πιστοί ορθοδοξοι Σέρβοι για να πάρουν τήν εύλογίαν του καί νά άσπαστοΰν τήν άγίαν κάραν του. Εν κατακλεΐδι τής παρούσης συντόμου έπισκοπήσεως τής κεχαριτοίμενης παρουσίας τοΰ άγίου πατρός ήμών Νεκταρίου στήν Σερβίαν, αναφέρω και τήν σπουδαία θεολογικο-ίστορικήν πραγματείαν  «Ό άγιος Νεκτάριος ώς ιστορικός τής Εκκλησίας», τήν οποίαν συνέγραψε και κατά το έτος 1975 έδημοσίευσεν στό περιοδικον Μπογκοσλόβλιε ό νΰν Μητροπολίτης Ερζεγοβίνης κ. Αθανάσιος. Ή εν λόγω μελέτη αποτελεί αναντίρρητα μία σημαντική συμβολή γιά τήν μελέτην τοΰ μεγάλου πνευματικού καί θεολογικοΰ έργου τοΰ άγίου Νεκταρίου καί τήν αυθεντικήν παρουσίαση αύτοΰ στον ορθόδοξον σερβικόν λαόν. ΙΙέραν τούτων, ας σημειωθή ότι εσχάτως ό άγιος Νεκτάριος «ομιλεί» στην ψυχήν τοΰ σερβικοΰ λαού καί διά τοΰ προς τιμήν τής Παναγίας Θεοτόκου θαυμάσιου ύμνου του «Αγνή παρθένε δέσποινα». Μετά πολλής ευλάβειας καί ενθουσιασμού, οί χορωδίες τών ιερατικών σχολών μας και οί νεοσύστατες βυζαντινές χορωδίες από νέους τών περιοχών τοΰ Βελιγραδιού, Νόβι Σάντ, Τσετίγκνιε  καί άλλαχού, ψάλλουν ήδη, κατά τον άγιορειτικόν τρόπον, καί μάλιστα συχνάκις στα ελληνικά, τόν συγκεκριμένον ύμνον τοΰ άγίου Νεκταρίου, ό όποιος φανερώνει όλο τό βάθος τής θεοπνεύστου εμπειρίας τοΰ άγιου και τής μέσω αυτής εισδύσεως του στο μυστήριον τής ένανθρωπήσεως τοΰ Θεοΰ Λόγου καί στο θαύμα τής Παναγίας Μητρός Του. Έκ τών ολίγων λεχθέντων, περί τής πνευματικής παρουσίας τοΰ άγίου Νεκταρίου στήν ορθόδοξον Σερβίαν, καταφαίνεται σαφώς ότι ό κεχαριτωμένος βίος αυτού εξακολουθεί να γράφεται, θεανθρωπίνω τώ τρόπω, σέ όλα τά πέρατα τής όρθοδόξου οικουμένης.

                                          Άγιε Νεκτάριε, πρέσβευε υπέρ ήμών τών αμαρτωλών!       

                                                                         

                                                                      Τραγούδι στον Άγιο Νεκτάριο-Danica Nikić

 Από την ομιλία του Μακαριστού Επισκόπου που έλαβε χώρα στο Συνέδριο για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Αγίου, στην                                                                        "Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Αιγίνης, το 1996.