H στάση των Βουλγάρων και η πολιορκία της Θεσσαλονίκης πριν 1000 χρόνια.                                    (Ο Χάραλδος συμπολεμιστής του Άγιου Δημητρίου)

Με την ευκαιρία της γιορτής του Μυροβλήτη Αγίου στη συμπρωτεύουσα, επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή στα μέσα του 11^ου αιώνα, που υποδηλώνει όχι μόνο την μακραίωνη επιθετικότητα των γειτόνων μας Βουλγάρων και τις καταστροφές που επέφεραν στον ελληνισμό ως τις μέρες μας, αλλά και την προστασία που από αιώνων απολαμβάνει η Θεσσαλονίκη από τον πολιούχο της. 

    Μετά την ήττα τους από τον Βασίλειο Β΄ και τον θάνατο από τη θλίψη του ηγεμόνος τους Σαμουήλ, το 1014, ως και την συμβολική αλλά και παραδειγματική τιμωρία τους, χάρις στην αμφίπλευρη πολιτική του Βασιλείου Β΄(ο οποίος εντάσσει μεν την βουλγαρική επικράτεια στην αυτοκρατορία, αλλά της παραχωρεί εκκλησιαστική αυτονομία) για 25 περίπου χρόνια επικράτησε ένα διάστημα προσαρμογής τους στο νομικό, πολιτειακό και θεσμικό πλαίσιο της αυτοκρατορίας, κατά το οποίο διάστημα ήταν αναγκασμένοι να υποκρύπτουν τα πραγματικά τους αισθήματα έναντι των Βυζαντινών και να καιροφυλακτούν για την κατάλληλη ευκαιρία να στασιάσουν εναντίον τους. Ας μην ξεχνάμε ότι οι βούλγαροι παρενοχλούν το βυζάντιο από τον 8^ο αιώνα και έχουν κατορθώσει να εξασφαλίσουν κάποια προνόμια, αλλά παράλληλα πλήττονται από βαριά φορολογία.
   Η δεινή κατάσταση της υγείας του Μιχαήλ Δ΄ Παφλαγόνος (δεύτερου συζύγου της Ζωής της Πορφυρογέννητης) το 1040,  σε συνδυασμό με τη βαριά φορολογία, αποτέλεσε βασική αφορμή να αναπτερωθούν οι ελπίδες των Βουλγάρων για ανεξαρτησία. Ο βυζαντινός θρόνος σε μια περίοδο κατάπτωσης της αίγλης του, αμέσως μετά τον Βασίλειο Β΄, βρίσκεται ουσιαστικά στα χέρια του αδελφού του Μιχαήλ Δ,΄ ευνούχου Ιωάννη του Ορφανοτρόφου, προικισμένου με εξαιρετικές ικανότητες  ραδιούργου. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, κάποιος  Δολιάνος ανακηρύχτηκε τσάρος της Βουλγαρίας, πείθοντας τους ομοεθνείς του ότι έλκει την καταγωγή από βασιλική γενιά. Έτσι τα βουλγαρικά στίφη στασιάσαντα, βάδισαν από τα Σκόπια (όπου η έδρα του αυτοκρατορικού διοικητού Βουλγαρίας) προς ανάκτηση των αυτοκρατορικών εδαφών φονεύοντας καθ’ οδόν κάθε Έλληνα οπλίτη ή στρατιώτη. Η στάση αυτή είχε ως επίκεντρο την περιοχή της Αχρίδας. Ο ικανός στρατηγός του θέματος του Δυρραχίου Βασίλειος Συναδηνός κινούμενος εναντίον τους για να καταστείλει τη στάση εν τη γενέσει της, κοντά στη σημερινή Δίβρη (Ντέμπαρ) της FYROM, λίγο πριν συναντήσει τους στασιαστές, διαβάλλεται στον αυτοκράτορα ότι επιδιώκει την ανάρτησή του στο θρόνο και οδηγείται δέσμιος στη Θεσσαλονίκη. Αντικαταστάθηκε γρήγορα από τον συκοφάντη του και ανίκανο Δερμοκαϊτη, οι βούλγαροι μισθοφόροι του οποίου στασίασαν εναντίον του και ανακηρύξαν ως δεύτερο τσάρο ένα απλό στρατιώτη τον Τειχομηρόν, ο οποίος ενώθηκε με τον Δολιάνο, αλλά εξουδετερώθηκε εύκολα απ’ αυτόν. Στη συνέχεια τα βουλγαρικά στίφη ανοργάνωτα μεν, αλλά υπό ηγετών εξαίρετων διοικούμενα, βάδισαν προς την Θεσσαλονίκη δια μέσου της κοιλάδας του Αξιού.
   Ο Μιχαήλ Δ΄ άρρωστος βαριά, βάδισε εναντίον τους. Αν και κατά την «νύχτα νοσοκομούμενος, μόλις ανέπνεεν...», την ημέρα μεταβάλλονταν σε ηγέτη. Συνεπικουρούμενος  δε, από σώμα αξιόμαχο Βαράγγων (várar= υπόσχεση, όρκος) μισθοφόρων, υπό την ηγεσία του τρομερού Νορβηγού  Χάραλδου αδελφού του βασιλέα της Νορβηγίας Όλαφ Β, (που επέστρεψε αργότερα στην πατρίδα του και βασίλευσε ως Harald ΙΙΙ κατά την περίοδο 1046-1066, διατηρώντας σε χρήση τα αποκτημένα Βυζαντινά αξιώματα) βάδιζε προς συνάντηση του Δολιάνου. Η φήμη όμως, ότι ο βουλγάρικος στρατός ήταν υπέρ το δέον υπέρτερος του βυζαντινού, ως και κάποιες προσχωρήσεις επιτελών του στους βούλγαρους, ανάγκασαν τον Μιχαήλ να προβεί σε εσπευσμένη υποχώρηση προς την Κωνσταντινούπολη για αναδιοργάνωση του στρατού, αφού άφησε στη Θεσσαλονίκη ένα εκλεκτό απόσπασμα για την προστασία της πόλης, αποτελούμενο και από το σώμα του Χάραλδου. Η κίνηση αυτή, άφησε ελεύθερο το πεδίο στον βούλγαρο τσάρο να καταλάβει το θέμα του Δυρραχίου που βρήκε απροστάτευτο και να εισβάλει στη συνέχεια στο θέμα Θεσσαλίας και της κυρίως Ελλάδας.Περί το τέλος Σεπτεμβρίου του 1040, ο στρατός των Βουλγάρων, περί τις σαράντα χιλιάδες, οδηγούμενος υπό του αποστάτου στρατηγού του θέματος της Θεοδοσιουπόλεως Αλουσιάνου, βουλγάρικης καταγωγής, που ανακάλυψε κι αυτός ξαφνικά την βασιλική του ρίζα, (αφού κατόρθωσε να διαφύγει μεταμφιεσμένος από τα αυτοκρατορικά εδάφη εγκαταλείποντας τους οικείους του και να ενωθεί με τα οικεία βουλγαρικά στρατεύματα) πολιορκεί την Θεσσαλονίκη από ξηράς, αποπειρώμενος με απανωτές εφόδους να καταλάβει την πόλη. Οι κάτοικοι και ο στρατός της πόλης αμύνονταν γενναίως εντός των τειχών, ως την ημέρα της εορτής του Αγίου την 26^η Οκτωβρίου προστάτη της πόλης, όπου τελέσθηκε κατανυχτική δέηση και όλος ο λαός και στρατός πέρασε από τον τάφο του Αγίου και χρήσθηκε με μύρο που ανέβλυζε από τον τάφο του.
   Την επομένη δε πρωία, οι υπερασπιστές της πόλης άνοιξαν τις πύλες και με αιφνίδια έφοδο και τρομερά ορμή καταδίωξαν τους πολιορκητές. Κατά τον χρονογράφο Ιωάννη Σκυλίτση ή Σκυλίτζη που περιγράφει τα γενόμενα, τον επιτιθέμενων προηγείτο έφιππος ο μεγαλομάρτυς Δημήτριος, «εκπέμπων πυρ….»  πράγμα όπερ βεβαιώνουν και βούλγαροι αιχμάλωτοι. Πάνω από 12.000 βούλγαροι φονεύθηκαν επί του πεδίου της μάχης και άλλοι τόσοι αιχμαλωτίσθηκαν.Και πως ήταν δυνατόν να μη σωθεί η πόλις, όταν ο τρομερός πολεμιστής Χάραλδος βρέθηκε συμπολεμιστής με τον Άγιο Δημήτριο!
  Όσο για τους βούλγαρους, μετά απ’ αυτήν την αποτυχημένη αλλά δυναμική στάση τους, ζήτησαν την επιείκεια του αυτοκράτορα και εντάχθηκαν πάλι κάτω υπό την επιτήρηση του Βυζαντίου.

         Πηγή: Leovard Το είδωλο της γης μου