Ένας άλλος Μικρούτσικος με Α κεφαλαίο  

Τώρα που οι τυμπανοκρουσίες της λύπης, οι μεταθανάτιες τιμές και οι κομματικοί ύμνοι της ριζο-σπαστικής αριστεράς αρχίζουν να ξεφουσκώνουν για τον εκλιπόντα μουσικοσυνθέτη, ας ρίξουμε μια ματιά σ’ έναν πραγματικά Μεγάλο Μικρούτσικο που με το υψηλό ήθος του και την πολύπλευρη πνευματική και κοινωνική δράση του, άφησε εποχή στην Πάτρα του μεσοπολέμου, κι αυτή άστοργη μάνα τίποτε δεν έκανε γι αυτόν, πέρα από λίγα μέτρα γης που του διέθεσε στο Α΄ Νεκροταφείο.   Δεν ξέρω αν σε κάποια γωνιά της βιβλιοθήκης του Θάνου Μικρούτσικου, υπήρχε, ήταν παραγκωνισμένο ή φανερό τούτο το βιβλίο που κρατώ στα χέρια μου, μια επίτομη αναφορά στον θείο του, Αριστείδη Μικρούτσικο, (1897-1939) η γυναίκα του οποίου, η θεία Ηλέκτρα, ήταν εκείνη που μύησε τον Θάνο στη μουσική.
Ογδόντα χρόνια συμπληρώθηκαν πριν λίγο καιρό από το πρόωρο θάνατό του. Πολυσχιδής προσωπικότητα ο Αριστείδης Μικρούτσικος, φιλόλογος, πολύγλωσσος, δημοτικιστής, παθιασμένος θαυμαστής του Παλαμά όπως και η σύζυγός του, αρχαιολάτρης, φλογερός ποιητής και μουσικός, πρωτεργάτης της τουριστικής ιδέας, με βαθειά αγάπη για την Ελλάδα. Στέλεχος βασικό της πνευματικής ζωής της Πάτρας, που δημοσίευσε πολλά κριτικά σημειώματα για το Θέατρο, τη Μουσική, τη Ζωγραφική, το Χορό κ.α.Μερικά μόνο αποκόμματα κριτικής και επαίνων σύναξα από ομιλίες και αναφορές δημοσιογραφικές γι αυτόν: «Αποστολικός με τη μεγάλη του αποστολή να προορίζεται για φωτεινότερους κόσμους, για τους κόσμους των μακάρων». «Σοφός, αστείρευτη πηγή γνώσεων, ερευνητής μεταφυσικών ανδιαιτημάτων που έψαχνε  διαρκώς να βρει την αλήθεια…» και  αλλού: « Ο Αριστείδης Μικρούτσικος είναι ο ανώτερος άνθρωπος ,το ευαίσθητο άτομον, ο εκλεκτός διανοούμενος, που ξέρει και ποιεί και διδάσκει, ότι πάσα διανόησις, χωριζομένη της αρετής, πανουργία φαίνεται. Έχει τα μάτια της ψυχής του διαρκώς προς τα άνω, εργάζεται το καλόν και το ωραίον και βαδίζει θαρραλέος τον δρόμον του ιδανικού».Για τα 100χρονα της εθνικής ανεξαρτησίας στα 1930 έλεγε:  «Έχουμε ανάγκη από πνευματικούς ηγέτες να κατέβουν στο λαό, να ακούσουν τον πόνο του να φτερώσουν το φρόνημα, να δείξουν τον αγωνιστικό δρόμο για μια καλύτερη αυριανή που θα πραγματοποιηθεί στα καινούργια εκατόχρονα αν στο πέρασμά τους αξιοποιηθεί το νόημα της θυσίας των προγόνων μας».Σίγουρα πιστεύω πως αν ο Θάνος γνώριζε τον θειο του που έφυγε μόλις 42 χρονών, ίσως η στάση του στα τελευταία (στάση προσωπική, με τη δική της ευθύνη) να μην ήταν τόσο συμβιβασμένη με την υλιστική θεωρία της μεταθανάτιας ανυπαρξίας, κάτι που φαίνεται σε εμάς τους διαφορετικούς (και πιο πολλούς) λανθασμένη. Αξιοπερίεργο επίσης είναι πως μια ζωή,όπως είπε, δεν συναντήθηκε μέσα από τα μαθηματικά, την γεωμετρία ή τη μουσική, με τον Θεό ή ακόμη που δεν είδε με τα μάτια του την κοινωνία που ονειρεύτηκε, «όπου ο ψαράς θα γράφει ποίηση και ο ποιητής θα ψαρεύει», ούτε ακόμη την κατευθυνόμενη στο κορμί της Ελλάδας λαθροεπέμβαση είδε, που της χάρισε την τελευταία του επιθυμία. Προτίμησε να ευθυγραμμιστεί με τις γραμμές των δικών του κομματικών και ιδεολογικών οριζόντων, για να μην χαλάσει την υστεροφημία του. Ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος. Ούτε τον Γολγοθά της αρρώστιας του είδε, που τόσο στωικά και περήφανα τον ανέβηκε. Ο καρκίνος είναι ο Γολγοθάς που οδηγεί στην Ανάσταση, αρκεί στο τέλος να μη λοξοδρομίσεις.Αν και οι τίτλοι που πήρε κατά καιρούς, του δόθηκαν μέσα από την ιστορική, καλλιτεχνική ή ακόμα ιδεολογική συγκυρία της εποχής του, ο Θάνος, μίλησε κυρίως μέσα από το μουσικό του έργο και αυτή είναι εν τέλει η προσφορά του. 

Καλό ταξίδι στην αστρόσκονη των οικτιρμών μας, Θάνο. Κι αν κάποτε συναντήσεις τον θείο Αριστείδη, τούτο το ποίημά του ζήτησέ του  να σου απαγγείλει:
 

Πορεύομαι να βρω

Στις μπόρες και στις ξαστεριές της νύχτας παρωρίτης

και στρατολάτης στις χιονιές, στο ηλίοκαμμα το άδρό·

ακούραστος κι ανήσυχος νέας Θρησκείας Προφήτης

το θείο το βρέφος στη Βηθλεέμ, πορεύομαι να βρω.

Στις άγριες του Ηρώδη ορμές, τη δίψα ορθώνω κάστρο

και με χρυσάφι, λίβανο και με κλαδιά σμυρτιάς,

εκεί που ο Φοίβος έδυσεν, ακολουθάω το άστρο

οδηγητή στο σπήλαιο που γεννήθη ο Βασιλιάς.

Και μπαίνω δίχως σάνταλα, το χέρι μου στα στήθια

σκοτάδι κι αστραπόφωτο και μια ησυχία νεκρή

και κάποιος ύμνος Χερουβείμ, φως και ζωή κι αλήθεια

και κάποιο κλάψιμο Βαλμά, αργό, βαρύ, μακρύ.

Κι’  όλα μαζύ, σε μυστικιά μπλέκονται λειτουργεία

γύρω από μιαν εφτάψυχη καντήλα κρεμαστή,

που ντένει κρινοπέταλα  θαμπά, μια Παναγία

με το Χριστό στα γόνατα, σε σπαργανιά κρουστή.

Πηγή: Το είδωλο της γης μου