Πως μας βλέπουν (ακόμη) οι γείτονες.

Από άρθρο της Αλεξάνδρας Κουλιανίν που δημοσιεύθηκε στις 13 Ιουνίου 2018  στην εφημερίδα του Βελιγραδίου  «Καθημερινά Νέα» με τίτλο Ελληνικό Μάθημα, που μιλάει για το πώς οι Έλληνες βρήκαν έναν τρόπο για να διαδώσουν μουσική που ενσταλάζει πατριωτισμό και ευαισθητοποίηση στην πολιτιστική κληρονομιά και τις πραγματικές αξίες. 

Γράφονται άρθρα για την κακή κατάσταση της σερβικής κουλτούρας, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα σκουπίδια της ρύπανσης, τον πρωτογονισμό, και την νεολαία που έχει χάσει όλα τα συστήματα αξιών. Αποδεχθήκαμε αυτή την κατάσταση πραγμάτων ως μια αναγκαιότητα που προκαλείται από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Όποιος έχει οδηγήσει ποτέ τους μαθητές σε μια εκδρομή, θα μπορούσε να δηλητηριαστεί από τα κείμενα των τραγουδιών που ακούει η νεολαία μας - υπάρχουν Rani, κοκαΐνη, ηρωίνη, διάφορα όπλα, βρισιές και κατάρες.Όταν προσθέτουμε τα reality shows, ξέρουμε ότι είμαστε κοντά στην καταστροφή.

Πρέπει να είναι έτσι; Αν κοιτάξουμε την αυλή των γειτόνων μας Ελλήνων, θα βρούμε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση. Είμαστε όμοιοι με το ορθόδοξο αυτό έθνος, μοιραστήκαμε μια κοινή ιστορία, τα ίδια βάσανα. Αλλά θα δείξουν ότι ενήργησαν σαν πιο σοφοί από εμάς και πολύ καλύτερα διατήρησαν την κληρονομιά τους. Ο ελληνικός λαός ανέδειξε τον σπουδαίο Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος ενσωμάτωσε ολόκληρη την εθνική δημιουργικότητα στην τέχνη της μουσικής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον Μάνο Χατζιδάκη, ο οποίος βασίστηκε επίσης στη δημιουργικότητα της εθνικής παράδοσης. Αυτοί οι γίγαντες δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα τη στιγμή της στρατιωτικής χούντας και ο Θεοδωράκης και η οικογένειά του επέζησαν από τις κακουχίες και τις διώξεις.

Αυτά τα γεγονότα είναι γνωστά σε πολλούς, αλλά ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα; Υπάρχουν καλλιτέχνες που μπορούν να προσελκύσουν ευρύτερες μάζες με ποιοτική μουσική; Αυτές τις μέρες στην Ελλάδα, γίνεται κάτι που η Σερβία δεν έχει δει ποτέ πριν. Ανοιχτές συναυλίες, ευφορία, με πολλούς ανθρώπους, ειδικά νέους. Τι είναι αυτό; Τι είδους πολιτιστικό περιεχόμενο έχει αρχίσει από πολλούς ανθρώπους;

Δύο μουσικοί, ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου (στην παραπάνω εικόνα),ανέβασαν την ατμόσφαιρα στην Ελλάδα. Τι είδους μουσική είναι; Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ηθικός ήχος με στοιχεία μπλούζ. Δεν ακούγεται σαν κάτι που μπορεί να είναι ενδιαφέρον για τις μεγάλες μάζες, ειδικά στη χώρα μας. Προσπαθώ αυτές τις μέρες να καταλάβω πώς αυτοί οι δύο μεγάλοι κύριοι, διανοούμενοι, φιλόσοφοι, με άψογες βιογραφίες και καλλιτεχνική μουσική, συγκεντρώνουν αυτούς τους ανθρώπους. Οι συνθέσεις είναι τέλειες, φέρνουν 5.000 χρόνια ελληνικού πολιτισμού και 2.000 χρόνια Χριστιανισμού. Κουβαλούν τόσο τους Κρητικούς όσο και Δωρικούς και Κλασσικούς, Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς πολιτισμούς. Και φέρνουν τη λαϊκή δημιουργικότητα της χιλιετίας που δεν έχουν εγκαταλείψει. Οι λέξεις δεν αρκούν για να περιγράψουν, γι' αυτό πρέπει να δείτε τις εικόνες και να ακούσετε τις ηχογραφήσεις. Οι στίχοι είναι επίσης βαθιά στοχαστικοί και μπορεί να λεχθεί ότι είναι βαρείς.

Είναι δύσκολο σε αυτό το σημείο να εξηγήσουμε πώς αυτό είναι δυνατό. Για πολλά πνευματικά ζητήματα, οι Έλληνες είναι ανώτεροι από εμάς, δεν εκτιμούσαν τις «ευρωπαϊκές αξίες», εκτιμούσαν πολύ τους εαυτούς τους και τις παραδόσεις τους. Είναι ήδη μια καλή προϋπόθεση για την επιβίωση ενός λαού στις συνθήκες του ακατέργαστου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Οι διανοούμενοι και οι αληθινοί καλλιτέχνες τους  δεν έχουν απορριφθεί. Ο Μεγάλος Θεοδωράκης, στα 92 του χρόνια, μίλησε στην πλατεία Συντάγματος για εκατομμύρια ανθρώπους σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στο όνομα Μακεδονία. Ο ίδιος Θεοδωράκης, ο οποίος κατά το 1999 προκάλεσε τη διαμαρτυρία ενάντια στον βομβαρδισμό του ΠΓ Γιουγκοσλαβίας. Έτσι σήμερα, οι Έλληνες καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι είναι πάντα με τους λαούς σε διάφορες διαμαρτυρίες τους. Μπορεί κάποιος να φανταστεί ότι κάποιοι από τους καλλιτέχνες μας μπορούν να μιλούν σε μια διαμαρτυρία, πόσο μάλλον να τον οδηγήσουν;

Ο λόγος είναι ότι αυτή η μουσική είναι τόσο ισχυρή και ποιοτική ώστε να προσελκύει ευρείες μάζες. Ένα απίστευτο μείγμα παραδοσιακών και σύγχρονων, αλλά και εθνικών στοιχείων. Αρκεί να πούμε ότι ο Σωκράτης έγραψε με πολύ αγάπη το τραγούδι " Για την Ελλάδα ".

Φυσικά, είναι πάντα εύκολο να ισχυριστεί κανείς ότι το γρασίδι είναι πιο πράσινο στην άλλη αυλή, αλλά είναι καλό να δούμε τι είναι καλό για τους άλλους και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους μας. Και στην Ελλάδα, μπορεί να υπάρχει ένα κιτς αλλά αυτό δεν είναι ο επικρατούμενος παράγοντας, όπως στη Σερβία, παντού και σε κάθε βήμα. Έχουμε επίσης υψηλής ποιότητας εθνική μουσική, αλλά η κοινή γνώμη διαμορφώνεται από την τηλεόραση και άλλα μέσα ενημέρωσης πάνω στα οποία κανείς στη Σερβία δεν έχει τον έλεγχο. Ποιος θα είχε συγκεντρώσει τόσους πολλούς ανθρώπους σε συναυλία η Bilja Krstic ή Sanja Ilic; Ποιος θα βοηθήσει να γίνει κάτι τέτοιο στη χώρα μας; Για το λόγο αυτό, έχουν γραφτεί αυτές οι γραμμές. Ίσως κάποιος να τους καλέσει στη Σερβία για ένα φεστιβάλ.Δεν είναι ντροπή να μαθαίνεις από τον καλύτερο.

Η Aleksandra Kuljanin είναι καθηγήτρια Ιστορίας και Πολιτικής Εκπαίδευσης.