O Παναγής ο Καρατζάς

Σκεπάσαν μαυροσύννεφα,

                                  τ’ Ομπλού το μοναστήρι

κακό μαντάτο σέρνεται,

                                 γυρνοφερνούν τα όρνια

στην πόρτα την οξώπορτα,

                                 μια βαθουλιά στη μέση

ποκάμανε τον Παναή,

                                 από το πάνω Τάσι

πούναι τα λόγια τ’άκλαφτα,

                                παρηγοριάς χαμπέρι

και ποιος να τρέξει να το πει,

                                ποιος να το μάθει πρώτος

πόχει κυρά το γέμα του,

                                στρωμένο το τραπέζι

κι η μάνα του στον αργαλειό,

                               τ’άσπρόρουχά του υφαίνει

ξάγρυπνοι νύχτες δώδεκα, κλάψαν οι καλογέροι

μοιρόλογα απλώσανε στους πέρα μαχαλάδες

μπαλιάσανε τ’ ανάλαφρο, από τ’ αλώνι στάχυ,

το κεντητό το σάβανο, από την Άγια Λαύρα

και αρμάτωσαν τον άζευτο, που πα στον κάτω κόσμο

τουρκαλβανοί, τσαμπάσηδες και γύφτοι παλουκάδες,

ξόρκια, χαρές μη κάμετε, με τ’άδικο συχάστε,

ο γίγαντας δεν πόθανε, για λίγο αποκοιμάται,

τι έχει καρδιά αμάλαχτη, μ’ ατσάλι καμωμένη

και στο ζουνάρι απόκρυφα της λευτεριάς τον πόθο

έ καπετάνιε Καρατζά, που να ’βρω το κουράγιο,

το πληγωμένο σου κορμί να το νεκροστολίσω,

να ρίξω μαυρολίθαρο στο τόπο του θανάτου,

μη ματαγένει φονικό απ’ τ’ αδερφού το χέρι.

Γιάννης Λιβαθινός

      

O λαϊκός αγωνιστής Παναγιώτης Καρατζάς

H συγκέντρωση των προεστών, κοτζαμπάσηδων και δεσποτάδων στo μοναστήρι των Ταξιαρχών στο Αίγιο τον Γενάρη του 1821, είχε σκοπό να διερευνήσει τις παραπέρα ενέργειες τους ενόψει της άφιξης του Παπαφλέσσα στο μοναστήρι, ως αντιπρόσωπου της Ανωτάτης Αρχής και του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, εφοδιασμένου με συστατικές επιστολές και οδηγίες και κυρίως πως θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί ο επαναστατικός του οίστρος και η απόφασή του για ξεσηκωμό των σκλαβωμένων Ελλήνων. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός που θεωρούσε τον εαυτό του αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας στη Αχαΐα, αλλά και ευρύτερα την Πελοπόννησο, κατατρόπωσε τον Παπαφλέσσα και ζήτησε πίστωση χρόνου για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνιστή του. Σε επακόλουθη συνάντησή τους, έδειξε πνεύμα επιφυλακτικότητας και δυσπιστίας σε όσα συνέχιζε να υπερασπίζει με σθένος και ενθουσιασμό ο Παπαφλέσσας, ως που στο τέλος ήρθαν στα χέρια μεταξύ τους και ο Παπαφλέσσας αναγκάστηκε να αποχωρήσει, προτρέποντάς τους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και ότι αυτός θα προχωρούσε έστω και μοναχός του στον ξεσηκωμό του λαού. Φεύγει για το Αίγιο και στη συνέχεια για την Πάτρα, όπου συναντά τον λαϊκό αγωνιστή Παναγιώτη Καρατζά, με τεράστια επίδραση στις μάζες του λαού. Ο Καρατζάς, υποδηματοποιός το επάγγελμα, αλλά με πολλά ηθικά και ηγετικά προσόντα που τον καθιστούσαν αγαπητό και αναγνωρίσιμο στις τάξεις του λαού, προκάλεσε νωρίς τον φθόνο της άρχουσας τάξης της πόλης και αναγκάσθηκε το 1809 να εκπατρισθεί στη Ζάκυνθο, όπου κατατάχθηκε στην Ελληνική Λεγεώνα και έγινε εταίρος της Φιλικής Εταιρείας. Υπηρέτησε εκεί 3 χρόνια και έπειτα αφού απεκόμισε αξιόλογες στρατιωτικές γνώσεις και τον βαθμό του ανθυπολοχαγού, το 1812 ήρθε στη Πάτρα, όπου μέχρι την έκρηξη της Επανάστασης ήταν εκείνος με την ομάδα του που προέβαινε σε συστηματικά σαμποτάζ εναντίων των Τούρκων.
    Εν τω μεταξύ, η εκστρατεία του Χουρσίτ Πασά της Τρίπολης στην Ήπειρο το 1821 για καταστολή της στάσης του Αλή Πασά, ήταν η καλύτερη ευκαιρία που περίμεναν οι Έλληνες για ξεσηκωμό. Έτσι όταν κτυπήθηκε ο ταχυδρόμος του καϊμακάμη της Τρίπολης προς τον Χουρσίτ και αποκαλύφθηκαν οι προθέσεις για τους προκρίτους που είχε καλέσει για διαβουλεύσεις στην Τρίπολη, είχε έρθει η ώρα του γενικού ξεσηκωμού. Την 21 Μαρτίου οι Τούρκοι της Πάτρας κλείστηκαν στο Κάστρο με τις οικογένειές τους, αλλά με την εμφάνιση ενός τούρκικου αποσπάσματος από το Κάστρο του Ρίου, ξεθάρρεψαν και άρχισαν να κανονιοβολούν την πόλη. Τότε άρχισε δράση ο Καρατζάς και αποδείχτηκε η μεγάλη αγωνιστική και οργανωτική μορφή του. Κρατώντας το καριοφίλι και το κόκκινο φλάμπουρο της λευτεριάς με τον μαύρο σταυρό, κάλεσε σε γενικό ξεσηκωμό τον αγροτικό και εργατικό λαό της Πάτρας και γέμισε τους δρόμους της από Τούρκικο αίμα. Μαζί μ’ αυτόν κι άλλοι φιλικοί που βρίσκονταν στη πόλη παίρνουν μέρος στην σύγκρουση.  Τα νέα διαδίδονται γρήγορα σ’όλη την Πελοπόννησο. Στις 23 ο Κολοκοτρώνης και ο Παπαφλέσσας μπαίνουν στη Καλαμάτα, ενώ ο Γερμανός με τους Ζαΐμη, Λόντο, Σ. Παπαδιαμαντόπουλο, κ.λ.π. κατεβαίνει από τα Καλάβρυτα για να ελέγξει την Επανάσταση και να πάρει τη διεύθυνσή της. Αγνοώντας τον Καρατζά, συντάσσει μια επιτροπή, το λεγόμενο «Αχαϊκό Διευθυντήριο» και καλεί τους Πατρινούς αγωνιστές σε σύναξη στη πλατεία Αγίου Γεωργίου, όπου κηρύσσει επίσημα την έναρξη της Επανάστασης την 24-3-1821.Στο μεταξύ ο κλοιός των Τούρκων στο Κάστρο γίνεται ασφυκτικότερος, αλλά και ο ρόλος του Αγγλικού Προξενείου γίνεται καταφανώς εχθρικός για τους πολιορκητές. Ο Άγγλος πρόξενος ζητά βοήθεια από τον Γιουσούφ Πασά για λογαριασμό των ομοεθνών του. Η επέμβαση των Τούρκων μετά λίγες μέρες και η σφαγή των γυναικόπαιδων της Πάτρας που επακολουθεί, το κάψιμο των σπιτιών, αλλά και ορισμένων προξενείων, δεν πτοεί τον Καρατζά που αρχικά απομακρύνεται στα γύρω κορφοβούνια. Ο αγωνιστής επικηρύσσεται, αλλά δεν παύει με καταδρομικές ενέργειες να προκαλεί σημαντικές δολιοφθορές στους Τούρκους της πόλης. Την 1^η Αυγούστου μαζί με τον Θ. Γρίβα κτυπάει το στρατόπεδό τους στο Γηροκομείο και αυτό πεισμώνει τον Γιουσούφ που αναμετράται πάλι μαζί του στο χωριό Ρωμανός, όπου παθαίνει νέα πανωλεθρία. Η συνεχής τροφοδοσία από τη θάλασσα των Τούρκων και η καταφανώς παρεμβατική πολιτική των Άγγλων υπέρ της Υψηλής Πύλης, ανάγκασε το σώμα του Καρατζά να χαλαρώσει την πολιορκία και να κινηθεί νοτιότερα. Αυτήν, την μετωπική κατ’ αρχήν αντιπαράθεση και στη συνέχεια καταδρομική παρενόχληση του Καρατζά, δεν έπαψαν να την υπονομεύουν οι εσωτερικοί εχθροί του, προύχοντες και κοτζαμπάσηδες, που τελικά κατόρθωσαν με τους πράκτορές τους να τον βγάλουν απ’ τη μέση, κτυπώντας τον πισώπλατα έξω από την πόρτα του μοναστηριού του Ομπλού, καθώς έμπαινε στο μοναστήρι, στις 4-9-1821. Και δεν μπορεί σημειολογικά να μην αναφερθεί, πως δέκα χρόνια αργότερα το 1831 τον ίδιο μήνα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα έπεφτε νεκρός και ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας από Ελληνικά χέρια που ενεργούσαν κι αυτοί υπό τις προσταγές των ξένων πρεσβειών. Έτσι, ο  κύκλος της δολοφονίας που άνοιξε με τον πρώτο αυθεντικό λαϊκό αγωνιστή, για τη λευτεριά του έθνους, έκλεισε με τον πρώτο αυθεντικό κυβερνήτη στο ξεκίνημα της ειρηνικής και αναγεννητικής πορείας του νεώτερου Ελληνισμού, θύματα και οι δυο της «δολερής διχόνοιας» και των υπονομεύσεων του ξένου παράγοντα.

 Πηγή:Leovard Το είδωλο της γης μου