Βαλαωρίτης-Σικελιανός: Παράλληλοι και επάλληλοι δρόμοι (Δ΄)      

Ο Άγγελος δεν ήταν πάντα κοντά στο νησί. Φτερούγισε πολύ περισσότερο από τον Αριστοτέλη μακριά του, επιλέγοντας να μοιράσει τη ζωή του ανάμεσα σε τέσσερεις πέντε τόπους. Αθήνα, Συκιά, Σαλαμίνα, Ελευσίνα, Δελφοί. Η Λευκάδα με το πατρικό που γεννήθηκε, υμνήθηκε στο έργο του και  σημάδεψε το ξεκίνημα της πορείας του σαν ποιητή. Στο λευκαδίτικο περιβάλλον που το χαρακτήριζε ο απέραντος παρθένος ακόμη ελαιώνας και η θάλασσα, ο Σικελιανός άντλησε τις πρώτες παιδικές και εφηβικές του μνήμες, πότε περπατώντας στον ασημόχρωμο ελαιώνα, πότε ανεβαίνοντας στη Φανερωμένη που φάνταζε σαν ένα μπαλκόνι τ’ ουρανού, να δει από ψηλά τον κάμπο, την πόλη και τη θάλασσα, μέσα σ’ ένα τοπίο λιτό, υγρό και αμόλυντο. Τοπίο έμπνευσης για τον Αλαφροίσκιωτο. Έπειτα η Αθήνα και ο Πευκιάς, "το πράσινο ακρογιάλι της πατρίδας" του Κώστα Καρυωτάκη και πηγή έμπνευσης του Άγγελου Σικελιανού, που το θαυμάσιο σπίτι του ακόμη σώζεται, μέσα στα πεύκα της Συκιάς. Το σπίτι αυτό αγαπημένο ησυχαστήριο ως τα 1930 θυσιάστηκε για τα χρέη που δημιούργησαν οι Δελφικές Γιορτές. Έπειτα το σπίτι της Σαλαμίνας, κοντά στη Μονή της Φανερωμένης, που λεηλατήθηκε ολοκληρωτικά στην πρώτη περίοδο της εισβολής των Γερμανών από τα αποβράσματα του φασιστικού πολιτισμού. Έπιπλα, βιβλία και αντικείμενα καταστράφηκαν. Ακόμα και μια βυζαντινή εικόνα της Παναγιάς βρωμίσθηκε από τις ακαθαρσίες τους. Στη συνέχεια το σπίτι στην Ελευσίνα, που διάλεξε για εξοχικό.   

O Αριστοτέλης αντίθετα ήταν πάντοτε κοντά στο σφυγμό της Λευκάδας, και σαν ποιητής μα και σαν πολιτικός. Διαλεκτός υποστηριχτής των συμφερόντων του νησιού στη Βουλή. Μεγάλος γαιοκτήμονας, με δικό του νησί και τεράστια κτηματική περιουσία. Η Λευκάδα κι ύστερα η Κέρκυρα και η Αθήνα, τόποι πολιτικής και κοσμικής δράσης. Έπειτα  η  Μαδουρή,  το πνευματικό του καταφύγιο. Τόπος έμπνευσης και ησυχαστήριο περισυλλογής μοναδικό, με τον κάμπο του Νυδριού ακατοίκητο ν’ απλώνεται  στην απέναντι πλευρά γεμάτο ελιές και εσπεριδοειδή. Χόρτασε την Ευρώπη στα νιάτα του σαν σπουδαστής στην Ιταλία, την Ελβετία και την Γαλλία. Η αγάπη και των δυο ποιητών για την Λευκάδα δεν μπόρεσε να μετρηθεί ούτε με την ταφή τους. Κι ας θάφτηκε ο  Βαλαωρίτης στην οικογενειακή εκκλησία του Παντοκράτορα, ενώ ο Σικελιανός (που επιζητούσε την ταφή στους Δελφούς) στο κεντρικό κοιμητήριο της Αθήνας.                                                                

    Οι πνευματικές αναζητήσεις τους διαφορετικές. Ο Βαλαωρίτης πατούσε σε στέρεο έδαφος, ενώ ο Σικελιανός ήταν πνεύμα ανήσυχο, όπως άλλωστε και ο φίλος του ο Ν. Καζαντζάκης. Σικελιανός και Καζαντζάκης έκαναν την υπέρβαση στον Ελληνικό λογοτεχνικό χώρο. Πνευματικές μορφές και οι δύο που ξεπέρασαν τα όρια της εποχής τους. Στα 1914 σε μια περιήγηση μαζί στο Άγιο Όρος, σ’ ένα ταξίδι που έγινε στα πλαίσια των πνευματικών αναζητήσεων των δυο ώριμων νέων εκείνη την εποχή, στο μυαλό τους μπήκε η ιδέα να δημιουργήσουν μια νέα θρησκεία. Μαχητές του πνεύματος, φτάσανε μαζί εδώ αμέσως με την πρώτη τους συνάντηση και μείνανε για 40 μέρες στα ησυχαστήρια του Άθω, για να προσεγγίσουν από διαφορετική σκοπιά ο καθένας τη συνείδηση του ανθρώπου και της φυλής μας, μέσα από μια καινούργια μεταφυσική ερμηνεία του κόσμου. Σ’ αυτό το ταξίδι ο Σικελιανός γράφει τη σκέψη του στο Αγιορείτικο Ημερολόγιο συνδέοντας τον Ελληνικό με τον Χριστιανικό μύθο. Τους Δελφούς με τον Άθω. Στις αρχές του 1924 είναι στη Γερμανία με απώτερο σκοπό να περάσει στη Ρωσία, κάτι όμως που δεν το κατόρθωσε. Η περιέργειά του, αν εκεί έχει γεννηθεί μια νέα ζωή ή μια νέα ανθρώπινη κόλαση, δεν θα βρει ανταπόκριση. Φαίνεται πως εκείνη η υπερβατική και υπερφίαλη κομπορρημοσύνη του Καζαντζάκη και του Σικελιανού πως θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια νέα θρησκεία, παρά το ότι οι δρόμοι τους αργότερα χώρισαν, άργησε να τους εγκαταλείψει. Αφηγείται ο Νίκος Καζαντζάκης στην Αναφορά στον Γκρέκο ένα περιστατικό, όπου ο Σικελιανός αποπειράται να αναστήσει μένοντας άγρυπνος όλο το βράδυ, ένα νεκρό γείτονά του στη Συκιά, ενδεικτικό της υπεροπτικής αντίληψης που είχε ο Σικελιανός για τον εαυτό του και της ανάγκης που ένοιωθε να νικήσει την παρακμή και τον θάνατο. Αποτέλεσμα εκείνης της πνευματικής αναζήτησης ήταν και μια ιδέα που άρχισε να ριζοβολάει μέσα του για τη δημιουργία ενός πνευματικού κέντρου, λευτερωμένου από κάθε διανοητική σκλαβιά, κέντρο ανταλλαγής ιδεών και προβληματισμού. Μια στέγη ελληνικού πολιτισμού, ένα «Κοσμικό Μοναστήρι» όπως το έλεγε, με τον ίδιο Ηγούμενο και καμιά δεκαριά πνευματικούς ανθρώπους στο ρόλο των Αποστόλων, που όμως με τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και την συνήθη αδράνεια δεν πήρε ποτέ σάρκα. Ίσως γιατί το ίδιο όνειρο είχε και ο πνευματικός του σύντροφος ο Καζαντζάκης και επειδή δεν χωρούν δυο ηγούμενοι στο ίδιο μοναστήρι, αυτό δεν στάθηκε μπορετό να πραγματοποιηθεί. Έπειτα άρχισε να τον απασχολούν οι Δελφικές Γιορτές και μετά το 1930 έπειτα από την οικονομική καταστροφή της Εύας, οραματίστηκε το Παγκόσμιο Δελφικό Κέντρο. Είχε αυτό το τεράστιο όραμα μέσα του, που δεν μπόρεσε δυστυχώς  να το ολοκληρώσει.(Συνεχίζεται)